people എന്ന ലേബല്‍ ഉള്ള പോസ്റ്റുകള്‍ കാണിക്കുന്നു. എല്ലാ പോസ്റ്റുകളും കാണിക്കൂ
people എന്ന ലേബല്‍ ഉള്ള പോസ്റ്റുകള്‍ കാണിക്കുന്നു. എല്ലാ പോസ്റ്റുകളും കാണിക്കൂ

2022, ജനുവരി 15, ശനിയാഴ്‌ച

പഴശ്ശിയും കല്ല്യാടും



    നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കപ്പുറം സൂര്യനസ്തമിക്കാത്ത ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അധിനിവേശ ശ്രമങ്ങൾക്കെതിരെ ധീരമായ ചെറുത്തുനിൽപ്പിന് നേതൃത്ത്വം നൽകിയ ധീരദേശാഭിമാനിയായിരുന്നു കേരളവർമ്മ പഴശ്ശിരാജ. ഏറ്റവും മികച്ച കുരുമുളക് ലഭിക്കുന്ന സ്ഥലമായി ഇൻഡ്യയിലെ വടക്കേമലബാറിന്റെ കിഴക്കൻമലയോരങ്ങൾ ലോകമാകെ അടയാളപ്പെടുത്തപ്പെട്ടിരുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെയാണ് അറബികൾ, പാശ്ചാത്യർ തുടങ്ങിയ വൈദേശിക കച്ചവടക്കാരുടെ ആഗമനവും തുടർന്നുള്ള അധിനിവേശങ്ങളും സംഭവിച്ചതും. കച്ചവടക്കാരായെത്തിയവർ പെട്ടെന്ന് ഭരണാധികളായിത്തീർന്നത് എവിടെയുമെന്നപോലെ ഇവിടെയും സംഘർഷങ്ങളിലേക്കും പോരാട്ടങ്ങളിലേക്കും യുദ്ധങ്ങളിലേക്കും നയിച്ചു. അക്കാലത്ത് സൈനികശക്തിയിലും തന്ത്രങ്ങളിലും കുതന്ത്രങ്ങളിലും കൗശലങ്ങളിലും അഗ്രഗണ്യരായിരുന്ന കമ്പനിയോട് പഴശ്ശി ഏറെക്കാലം വിജയകരമായി ചെറുത്തുനിന്നത് ഇന്നും അൽഭുതവും ആവേശവും നിറഞ്ഞ ചരിത്രമാണ്. ധീരമായ പോരാട്ടത്തിന് ഊർജ്ജം പകർന്നത് താൻ ഈ നാടിന്റെ ധർമ്മത്തിന്റെയും സംസ്കൃതിയുടേയും സംരക്ഷണത്തിനായാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നതെന്ന് തന്റെ നാട്ടുകാരെ ബോധ്യപ്പെടുത്തി അവരെക്കൂടി തന്റെ പക്ഷത്തു ചേർത്തുനിർത്താൻ കഴിഞ്ഞതുകൊണ്ടാണ്. നാട്ടിലെ ഭൂവുടമകളുടെയും സാധാരണക്കാരുടെയും വനവാസികളുടെയും അകമഴിഞ്ഞ പിൻതുണ അദ്ദേഹത്തിന് ഇക്കാര്യത്തിൽ ലഭിച്ചു. എല്ലാവരും സ്വന്തം നിലനിൽപ്പിനായുള്ള പോരാട്ടമായി അതേറ്റെടുത്തു. നാട്ടിടവഴികളും മലഞ്ചെരിവുകളും പുഴയോരങ്ങളും മഹാവനങ്ങളും വർഷങ്ങളോളം സംഘർഷഭൂമിയായിമാറി. എതിരാളികൾ സർവ്വായുധസന്നദ്ധരായിരുന്നു. അവർ അനേകം നാട്ടുകാരെ പ്രലോഭനങ്ങൾവഴി കമ്പനിപക്ഷത്തുചേർത്തു. എന്നിട്ടും ആദ്യകാലങ്ങളിൽ പഴശ്ശിയും കൂട്ടരും ഉജ്ജ്വല വിജയങ്ങൾ നേടി. ചിലപ്പോൾ എതിരാളികളെ അമ്പേ പരാജയപ്പെടുത്തി, മറ്റു ചിലപ്പോൾ തന്ത്രങ്ങളാൽ എതിരാളികൾക്ക് നിൽക്കക്കള്ളിയില്ലാതാക്കി.

    കോട്ടയം പ്രദേശത്തെ ഒട്ടുമിക്ക നായർത്തറവാടുകളും ഏറിയും കുറഞ്ഞും പഴശ്ശിത്തമ്പുരാന് പരിപൂർണ്ണ പിൻതുണയുമായി ചേർന്നുനിന്നു. സ്വന്തം നിലനിൽപ്പുപോലും പരിഗണിക്കാതെ ആളും അർത്ഥവും നൽകി പഴശ്ശിയെ സഹായിച്ചു. പലരും കൊല്ലപ്പെട്ടു, മറ്റുചിലർ നാടുകടത്തപ്പെട്ടു, സ്വത്തും സ്വാധീനവും നഷ്ടപ്പെടുത്തി, നേതൃത്ത്വം നൽകിയവരെ പരസ്യമായി ആൾക്കുട്ടത്തിനുമുന്നിൽ തൂക്കിക്കൊന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് സ്വന്തം ജീവനേക്കാൾ വില നൽകിയവരായിരുന്നു പലരും. എല്ലാം സഹിച്ചും പഴശ്ശിയുടെ പതനം വരെ നിരവധിപേർ അദ്ദേഹത്തെ പിൻതുണച്ചു. കോട്ടയം രാജ്യത്തിന്റെ യഥാർത്ഥഭൂമിശാസ്ത്രാതിർത്തിക്ക് പുറത്തായിരുന്നെങ്കിലും പ്രതാപികളും അതിലേറെ അഭിമാനികളുമായിരുന്ന കല്ല്യാട്ടു നമ്പ്യാരും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആളുകളും പഴശ്ശിക്ക് സർവ്വവിധ പിൻതുണയുമായി അവസാനം വരെ ചേർന്നു നിന്നു. കല്ല്യാട്ട് മലനിരകൾ പോരാട്ടവേദിയായി മാറി. ചരിത്രകാരനായ ഡോ.കെ.കെ.എൻ കുറുപ്പ് പഴശ്ശിസമരങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡ്യാ കമ്പനിരേഖകളിൽ നിന്നും മറ്റുമായി ശേഖരിച്ചെഴുതിയ പഴശ്ശി സമരരേഖകൾ (മാതൃഭൂമി ബുക്സ് , 2018, p111) എന്ന പുസ്തകത്തിൽ കല്ല്യാട് നടന്ന പോരാട്ടങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ കാണാം..

    പഴശ്ശി നിരന്തരം നാട്ടുകാരോട് ഇടപഴകി. നാടുവാഴികളോടും പ്രമാണിമാരോടും തന്റെ സമരത്തിന് പിൻതുണ അഭ്യർത്ഥിച്ചു. ചില അവസരങ്ങളിൽ എതിരെനിന്നവർക്ക് മുന്നറിയിപ്പുകൾ നൽകി. മറ്റുചിലപ്പോൾ എല്ലാവരും ഒത്തുചേർന്ന് വിദേശികളെ തുരത്തുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ആഹ്വാനം നൽകി. ജൻമനാട്ടിന്റെ പാരമ്പര്യവും സംസ്ക്കാരവും സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകത ഉദ്ബോധിപ്പിച്ചു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി തരകുകളും ഓലകളും പല സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നും സമീപകാലത്തായി വെളിച്ചം കണ്ടിട്ടുണ്ട്. പലയിടത്തായി ചിതറിക്കിടക്കുന്ന അമൂല്യമായ അത്തരം അവശേഷിപ്പുകൾ ഇനിയും വീണ്ടെടുക്കേണ്ടതുമുണ്ട്. ആയിരത്തിതൊള്ളായിരത്തിമുപ്പതുകളിൽ ആരംഭിച്ച കലാപകലുഷിതമായ കർഷകസമരങ്ങളുടേ കഥകൾപ്പുറം, നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കുമുന്നേ വൈദേശിക ശക്തികൾക്കെതിരെ വ്യത്യാസങ്ങൾക്കുമപ്പുറം എല്ലാവരും ഒരുമിച്ചു ചേർന്ന് പോരാടിയ അഭിമാനകരമായ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് എല്ലാവരും അറിയേണ്ടതുണ്ട്. നാം അവയെ ആദരവോടെ സ്മരിക്കേണ്ടതുമുണ്ട്.

    പഴശ്ശിയുടെ പോരാട്ടവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് കല്ല്യാട് പ്രദേശത്ത് നിന്നും മൂന്നു പേരുകളാണ് ഇതു സംബന്ധിച്ച എല്ലാ രേഖകളിലും പൊതുവായി കാണുന്നത്. കല്ല്യാട്ടു നമ്പ്യാർ എന്നപേരിൽ കാരണവരായ കല്ല്യാട്ട് കുഞ്ഞമ്മനാണ് അതിലൊന്ന്. സമരങ്ങളുടെ ആദ്യകാലം തൊട്ട് നിരവധി തവണ കല്ല്യാട്ട് കുഞ്ഞമ്മന്റെ പേര് പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമൻ എന്നു മാത്രം പരാമ‍ർശിക്കപ്പെടുന്ന ആളാണ് അടുത്ത ആൾ. കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാർ തറവാട്ടിലെ പ്രായം കൊണ്ട് മൂന്നാമത്തെ ആൾ എന്നു വേണം ഊഹിക്കാൻ. സമീപപ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നുൾപ്പടെ പോരാട്ടത്തിനുവേണ്ടി ആളുകളെ സംഘടിപ്പിക്കാനും പണവും വിഭവങ്ങളും സ്വരൂപിക്കാനും കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമൻ നടത്തിയ പരിശ്രമത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പരാമർശങ്ങൾ ലഭ്യമാണ്. അതോടൊപ്പം ഇവരുടെ ഉറ്റസഹചാരിയായി പോരാട്ടസമയത്തും അല്ലാത്തപ്പോഴും പ്രവർത്തിച്ച ചേണിച്ചേരി രയരപ്പനാണ് പേരു പരാമർശിക്കപ്പെടുന്ന മൂന്നാമത്തെയാൾ. ഇവർക്കൊപ്പം നാട്ടുപ്രമാണികളും സാധാരണക്കാരുമായ ഒട്ടനവധി ആളുകളും ഉണ്ടായിരിക്കമെന്നുറപ്പാണെങ്കിലും വരുടെ പേരുകൾ എങ്ങും സൂചിപ്പിക്കപ്പെട്ടതായി കാണുന്നില്ല. ഇക്കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചു വിവിധ രേഖകളിൽ ലഭ്യമായ പരാമർശങ്ങൾ ഈ സംഭവങ്ങളുട അന്നത്തെ പ്രാധാന്യത്തെയും പ്രാമുഖ്യത്തെയുംകുറിച്ച് വ്യക്തമായ ധാരണ തരുന്നുണ്ട്. ഇക്കാലമത്രയും ബോധപൂർവ്വമായുംജ്ഞതയാലും അവഗണിക്കപ്പെട്ട ചരിത്രവസ്തുതകളിലേക്ക് ആ രേഖകളുടെ വെളിച്ചത്തിൽ ഒരെത്തിനോട്ടമാണ് ഇവിടെ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്.

    കുരുമുളകുൾപ്പടെയുള്ള കാർഷികവിളകൾ കൊണ്ട് സമൃദ്ധമായ ഇടങ്ങളായിരുന്നു കല്ല്യാടും പരിസരപ്രദേശങ്ങളും. പൊതുവെ കുറഞ്ഞ ജനസംഖ്യ. സാംസ്ക്കാരികമായും വ്യാപാരപരമായും കുടകുജനതയുമായുള്ള കൊടുക്കൽവാങ്ങലുകൾ. തിങ്ങിനിറഞ്ഞ കാടുകളും വനസമ്പത്തും. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി ഇരുപുഴകൾക്കുമിടയിൽ പീഠഭൂമിരൂപത്തിലുള്ള കിടപ്പു്. വലിയപാറപ്പരപ്പുകളും ഫലപുഷ്ടിയേറിയ വിശാലമായ വയലേലകളും. ഇതൊക്കെ പ്രദേശത്തിന്റെ തനതു പ്രത്യേകതകളായിരുന്നു. അറബികളും മറ്റും നേരിട്ട് കച്ചവടത്തിനെത്തുന്ന ഇരീക്കൂർ എന്ന വ്യാപാരകേന്ദ്രം വളപട്ടണം പുഴയിലെ ജലഗതാഗതസൗകര്യം കൊണ്ടു പ്രാധാന്യം നേടിയ ഒരിടമായിരുന്നു. എല്ലാതരത്തിലും തന്ത്രപരമായ പ്രദേശം. പഴശ്ശിയുടെ പോരാട്ടവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുള്ള കമ്പനി എഴുത്തുകുത്തുകളിലും ഗുണ്ടർട്ട് ശേഖരത്തിലെ പഴശ്ശി രേഖകളിലും ചിലയിടത്ത് കല്ല്യാടിനെക്കുറിച്ചും അവിടെ നടന്ന പോരാട്ടങ്ങളെക്കുറിച്ചും പരാമർശങ്ങൾ ഉണ്ട്.

    അതിലൊന്ന് പഴശ്ശി രാജാവ് കല്ല്യാട്ട് അപ്പുക്കുട്ടിക്ക് എഴുതിയ ഒരു തരകാണ്. കല്ല്യാട്ട് ഇടവകയിലെ പാർവത്യക്കാരനാണ് (അധികാരി) അപ്പുകുട്ടി. ഇതെഴുതിയിരിക്കുന്നത് 972 (1797) മലയാളവർഷം തുലാമാസം നാലാം തീയതിയാണ്. കല്ല്യാട്ട് ഇടവകയിൽ നെല്ല്, മുളക്, പണം എന്നിവയുടെ നികുതി പിരിവ് നിർത്തിവെക്കാനും അദ്ദേഹത്തോട് രാജാവിനെചെന്ന് കാണാനുമാണ് ഇതിൽ ആവശ്യപ്പെടുന്നത്. എന്താണ് കാര്യമെന്നോ കമ്പനിയുമായുള്ള പ്രശ്നങ്ങളാണോ എന്നൊന്നും അതിൽ വ്യക്തമാക്കിയിട്ടില്ല. (47 A&B, പഴശ്ശിരേഖകൾ, ജനറൽ എ‍ഡിറ്റർ ഡോ സ്കറിയാ സക്കറിയ, ഡിസി ബുക്ക്സ്, കോട്ടയം 1994, p120 )

    കല്ല്യാട് കുഞ്ഞമ്മനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പരാമർശമുള്ള മറ്റൊരു എഴുത്ത് 972 ധനുമാസം 28 നു (1797 ജനുവരി 9) രാത്രി പന്ത്രണ്ടു മണിക്കു എഴുതിയത് എന്ന് രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. പഴശ്ശിയുമായി തെറ്റിപ്പിരിഞ്ഞ പഴയവീട്ടിൽ ചന്തു, തലശ്ശേരി ക്രിസ്റ്റഫർ പീലി സായിപ്പിന് എഴുതിയതാണ് ആ കത്ത്. കാലം പഴശ്ശിയുടെ നേതൃത്ത്വത്തിലുള്ള സമരം അന്തിമഘട്ടത്തിലേക്ക് എത്തുന്നതിന്നും ആറുവർഷങ്ങൾക്ക് മുന്നെയാണ്. കമ്പനി പട്ടാളക്കാരുടെ ആവശ്യങ്ങൾക്ക് മയ്യഴിയിൽ നിന്നും അരിയും മറ്റു സാധനങ്ങളും വേങ്ങാട്ടെക്കെത്തിക്കണം എന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ട് ചൊവ്വക്കാരൻ മൂസ്സയ്ക്ക് കമ്പനി അധികാരികൾ അയച്ച എഴുത്ത് കതിരൂരിൽ വെച്ച് കൈതേരി അമ്പു, കല്ല്യാട്ടെ കുഞ്ഞമ്മൻ തുടങ്ങിയവരുടെ നേതൃത്ത്വത്തിൽ പഴശ്ശിയുടെ ആളുകൾ കമ്പനി പട്ടാളത്തിനു നേരെ വെടിയുതിർത്ത് പിടിച്ചുവാങ്ങി എന്നാണ് പഴയവീട്ടിൽ ചന്തു എഴുതിയ കത്തിലുള്ളത്. ഇവിടെ പരാമർശിക്കപ്പെട്ട കല്ല്യാട്ട്കു‍‍ഞ്ഞമ്മൻ തന്നെയാവണം പിന്നീട് ആറുവർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറം കമ്പനിക്കെതിരെ നടന്ന ധീരോദാത്തമായ കല്ല്യാട്ട് പോരാട്ടങ്ങൾക്ക് സ്വന്തമായി നേതൃത്ത്വം നൽകിയതും. ഇത്ര ദീർഘകാലം പഴശ്ശിക്കുവേണ്ടി പോരാടിയ കുഞ്ഞമ്മന്റെ അന്തിമസമരത്തെക്കുറിച്ച് കമ്പനിയുടെ ഔദ്യോഗിക എഴുത്തുകുത്തുകളിൽ വിശദമായി എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. ( 164 A&B പഴശ്ശിരേഖകൾ223A, ജനറൽ എ‍ഡിറ്റർ ഡോ.സ്കറിയാ സക്കറിയ, ഡി.സി ബുക്ക്സ് കോട്ടയം 1994,P 134)

    നീണ്ടുനിന്ന പോരാട്ടങ്ങളിൽ മുഴുവാനാളുകളേയും ഒരുമിച്ചുചേർക്കാൻ പഴശ്ശി രാജാവ് ശ്രമിച്ചു. വിവിധപ്രദേശങ്ങൾ സന്ദർശിച്ചും വിവിധ തരത്തിൽ ആളുകളെ ബന്ധപ്പെട്ടും തന്റെ പിൻതുണ വർദ്ധിപ്പിച്ചു. നാടിന്റെ പാരമ്പര്യവും സംസ്ക്കാരവും സംരക്ഷിക്കാൻ എപ്പോഴും ശ്രദ്ധിച്ചു. ആരാധനാലയങ്ങളുടെ നേരെ ബ്രിട്ടീഷുകാർ കാണിച്ച അതിക്രമങ്ങളും അധിക്ഷേപങ്ങളും അദ്ദേഹത്തെ ക്രോധാകുലനാക്കി. ഇതിന്നെതിരെ പ്രബലരായ നാടുവാഴികളുടെയും ഭൂപ്രഭുക്കളുടെയും പിൻതുണ തേടി. അത്തരത്തിൽ കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാർക്കെഴുതിയ വിളംബരത്തിൽ രാഷ്ട്രീയ മോഹങ്ങളെക്കാൾ ധാർമ്മികമായ വിശ്വാസങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഐക്യം കെട്ടിപ്പടുത്ത് കമ്പനിപട്ടാളത്തെ പരാജയപ്പെടുത്തുന്നതിന്നുള്ള ശ്രമവും ആഹ്വാനവും കാണാം. 975 കർക്കിടകം 8 ന് (1800 ജൂലായ് 21 ) അദ്ദേഹം കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാർക്ക് അയച്ച തരക് താഴെ നൽകുന്നു.

    ഇന്നാട്ടിലെ ദൈവങ്ങൾ, പെരുമാളും ഭഗവതിയും , നിങ്ങളുടെ മനസ്സിനെ സ്വാധീനിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, നിങ്ങളെന്നെ പരിഗണിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ നിങ്ങളിപ്പോഴാണ് സൗഹാർദ്ദം കാണിക്കേണ്ടത്. തങ്ങളുടെ പ്രിയപ്പെട്ട കാര്യങ്ങൾ ബലികഴിക്കുകയും ദൈവങ്ങളെ ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുള്ള എന്റെ ശത്രുക്കൾ എനിക്കു ഹാനികരമായി പറയുകയും പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു, അതൊന്നും തന്നെ ഞാൻ കണക്കിലെടുക്കുന്നില്ല. ഇംഗ്ളീഷുകാരുടെ ശക്തി അതെത്രതന്നെ വലുതായാലും ശരി, എനിക്കു കഴിയുന്ന വിധം ഫലപ്രദമായി ഞാൻ അവർക്കെതിരായി പ്രവർത്തിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമെന്നും അടങ്ങിയിരിക്കുകയില്ലെന്നും നിങ്ങൾക്കുറപ്പുതരുന്നു. മണത്തണയിലെ നമ്മുടെ പരിപാവനമായ ക്ഷേത്രത്തിലെ ദൈവങ്ങൾക്കുനേരെ ഇംഗ്ളീഷുകാർ കാണിച്ച അപമാനങ്ങൾക്കുശേഷം അതിന്നു പകരം ചോദിക്കാതെ മറ്റൊരുവിധം പ്രവ‍ർത്തിക്കുവാൻ എനിക്കു സാധ്യമല്ലെന്നും നമ്മുടെ ധർമ്മത്തിന്റെ ഭാഗത്താണ് നാമെല്ലാം നിൽക്കേണ്ടതെന്നും ഞാൻ നിൽക്കുന്നത് സ്ഥൈര്യത്തോടെ തന്നെയാണെന്നും എല്ലാ ജനങ്ങളെയും അറിയിക്കുക.” (ഫോറിൻ പൊളിറ്റിക്കൽ കൺസ.നമ്പർ 34, 18 സപ്തംബ‍ർ,1800 – പഴശ്ശി സമരരേഖകൾ- ‍ഡോ കെ.കെ.എൻ കുറുപ്പ്)

    സ്വന്തം പാരമ്പര്യത്തിലും സംസ്ക്കാരത്തിലും ദൈവങ്ങളിലും അഭിമാനവും വിശ്വാസവുമുള്ള ആർക്കും അവഗണിക്കാനാവാത്ത ആഹ്വാനമായിരുന്നു അത്. എന്തൊക്കെ സംഭവിച്ചാലും ധർമ്മസംരക്ഷണാർത്ഥമുള്ള പോരാട്ടം അവസാനംവരെ തുടരുമെന്ന ആ വിളംബരം എല്ലാ നാടുവാഴികളെയും ആവേശം കൊള്ളിക്കാൻ പ്രാപ്തമായിരുന്നു.

    978 (1803) മിഥുനമാസം 22 ന് താലൂക്ക് ശിരസ്തദാരായ കരക്കാട്ടിടത്തിൽ കമ്മാരൻ നമ്പ്യാർ കണ്ണൂരിലെ തുക്കിടി സായ്പിന് പയ്യാവൂരിൽ നിന്നും എഴുതിയ ഹർജിയും പഴശ്ശിസമരങ്ങൾക്ക് കല്ല്യാടും പരിസരങ്ങളും എങ്ങിനെ രംഗവേദിയായി എന്നതിന്റെ വ്യക്തമായ ചിത്രം തരുന്നുണ്ട്. 1803 ൽ പഴശ്ശിപ്പട പോരാട്ടം രൂക്ഷമാക്കുകയും കല്ല്യാട് ഉൾപ്പടെയുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ സംഘർഷഭൂമിയാവുകയും ചെയ്തദിനങ്ങളിലാണ് ഈ എഴുത്ത്. നാടുവാഴികളും ജനങ്ങളും മൊത്തം, ഒന്നുകിൽ പഴശ്ശിക്കൊപ്പം അല്ലെങ്കിൽ കമ്പനിക്കൊപ്പം എന്ന നിലയിലേക്ക് മാറിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. തദ്ദേശീയരായ ആൾക്കാരെ നിയമിച്ച് കമ്പനിപ്പട്ടാളത്തെ സഹായിക്കാനായി പരിശീലനം നൽകി കോൽക്കാരായി നിയമിച്ചപ്പോൾ പോരാട്ടം രൂക്ഷമായി. എല്ലാ വശങ്ങളിൽനിന്നും പോരാളികൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന സഹായങ്ങളും പിൻതുണയും ഇല്ലാതാക്കാൻ ബ്രിട്ടീഷുകാർ പരമാവധി ശ്രമിച്ചു. ശക്തരായ കമ്പനി പട്ടാളത്തിനെതിരെ സുദീർഘവും കഠിനവുമായ പോരാട്ടത്തിന് തങ്ങളുടെ സജ്ജീകരണങ്ങളും വിഭവങ്ങളും മതിയാവില്ലെന്നു കണ്ടപ്പോൾ നേതൃത്ത്വം കൊടുക്കുന്നവരിൽ പ്രധാനിയായ കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമൻ ആളും അർത്ഥവും തേടി ഇക്കാര്യത്തിനായി അടുത്തും അകലയുമുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് ഇറങ്ങിത്തിരിച്ചു. പഴശ്ശിക്കെതിരായ നീക്കത്തിൽ ഒട്ടേറെ പ്രമുഖ വ്യക്തികളുടെയും തറവാടുകളുടെയും പിൻതുണ കമ്പനിക്കു ലഭിച്ചു. കമ്മാരൻ നമ്പ്യാർ എഴുതിയ ഹരജിയിൽ കമ്പനിഅനുഭാവികളായ ആളുകളെ സമീപിച്ച് ബലംപ്രയോഗിച്ചും ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയും കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമനും സംഘവും പിരിവുനടത്തുന്നു എന്നാണ് പരാതിപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാരുടെ അധികാരപരിധിയിൽ വരാത്തിടങ്ങളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് സ്വാധീനവും സമ്പത്തുമുള്ള കരക്കാട്ടിടം നായനാരുടെ കൈവശമേഖലകളിൽക്കൂടി കടന്നുചെല്ലുന്ന ഇവരെ അടിയന്തിരമായി നിയന്ത്രിക്കണമെന്നതാണ് തുക്കിടി സായിപിനയച്ച പരാതിയുടെ സാരംശം. അതിങ്ങനെ തുടരുന്നു, കല്ല്യാട്ടേക്കു വരുന്ന വഴിക്കുള്ള താഴെ മ്രാണി മുതൽ കല്ല്യാട്ടോളം മരംമുറിച്ചിട്ട് (കമ്പനി പട്ടാളത്തിന്റെ യാത്രയ്ക്ക് തടസ്സം ഉണ്ടാക്കാനായി) മൂന്നുമാസമായി ഇരുപത്തിഒൻപത് ആളുകൾ അവിടെത്തന്നെ കാവൽ നിൽക്കുന്നു. കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാറും ചേണിച്ചേരി രയരപ്പനും ഇന്നലെ ഇരിക്കൂർ, ചൂളിയാട് എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഒക്കെ പോയി കുരുമുളകും നെല്ലും പൊതിയും ഒക്കെ കൊണ്ടുപോവുകുയും നാട്ടിലെ മുഖ്യസ്ഥൻമാരെയൊക്കെ വിളിച്ചുകൂട്ടി എല്ലാവരോടും പണം നൽകണമെന്ന് നിഷ്കർഷിക്കുകയും ചെയ്തതായി കേൾക്കുന്നു. ചൂളിയാട്ടുള്ള ചാലിയൻ അലച്ചി ഒതേനൻ എന്നു പറയുന്ന ആളുടെ അനുജനെ പിടിച്ചുകെട്ടി ഇരുപതുരൂപ വാങ്ങി വിട്ടയച്ചു. എടോൻ ഒതേനനെയും മമ്മഞ്ചേരി കേളു എന്നവരെയും പിടിച്ചുകൊണ്ടുപോയിരിക്കുന്നു. നാലുതറയിലുള്ള കുടിയാന്റെ അതേ അവസ്ഥപോലെ ഇവിടെയും ഉറുപ്പിക ചാർത്തി എടുപ്പിച്ചു തുടങ്ങുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. അവ‍ർ പയ്യാവൂർ ഹൊബ്ളിയിലും കടന്നുചെന്ന് കൈതപ്പുറം, എള്ളരഞ്ഞി, കാവുമ്പായി, എരുവേശ്ശി എന്നിവിടങ്ങളിലെ കുടിയാൻമാരോട് എല്ലാവരോടും കല്ല്യാട്ട് വന്ന് കാണണമെന്നും എല്ലാവരും അവരവർക്കു കഴിയുന്ന പോലെ ഉറുപ്പികതരണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുകയും ചെയ്തു. ഭയപ്പെട്ട അവർ, കാര്യത്ത് അമ്മദുമായി ചേർന്ന് ഏതാനും ഉറുപ്പിക അവിടേക്ക് കൊടുക്കുകയും ചെയ്തുവെന്ന് കേൾക്കുന്നു. പയ്യാവൂർ ഹൊബ്ളിയിൽ അധികാരമില്ലാത്ത ഈ മറുഭാഗക്കാർ ഇവിടെ നാനാവിധം പ്രവർത്തിക്കുന്നുവല്ലോ. ചുഴലി പ്രവർത്തിയിലും അവർ കടന്നു ചെല്ലുന്നുവെന്ന് അറിയുന്നു. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത് നമ്മെപ്പോലെയുള്ള പാവങ്ങൾക്ക് സങ്കടമാകുന്നു എന്ന് പയ്യാവൂരിടത്തിൽ ഒതേനൻ നമ്പ്യാരും ആളുകളും ഉണർത്തിക്കുന്നു. ഞങ്ങളെയും ഞങ്ങളുടെ കുഞ്ഞുകുട്ടികളെയും രക്ഷിക്കവേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. അങ്ങയുടെ പാദാരവിന്ദമല്ലാതെ ഞങ്ങൾക്ക് മറ്റൊരാശ്രയമില്ല“. (പഴശ്ശിരേഖകൾ223A, ജറൽ എ‍ഡിറ്റർ ഡോ സ്കറിയാ സക്കറിയഡിസി ബുക്ക്സ്കോട്ടയം 1994, p140)

    പഴശ്ശി നേതൃത്ത്വം നൽകിയ സമരത്തിൽ സ‍ർവ്വാത്മനാ പങ്കെടുത്ത് ശത്രുവിനെതിരെ പോരാടാനുള്ള ദൃഢനിശ്ചയവും മനക്കരുത്തും നേതൃപാഠവും കല്ല്യാട്ട് നമ്പ്യാർക്ക് എത്രമാത്രം ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് തെളിയിക്കുന്നതാണ് ഈ പരാതി. കഷ്ടപ്പാടുകളും ദുരിതങ്ങളും തൃണവൽഗണിച്ച് ദീർഘമായ പോരാട്ടത്തിലായിരുന്നു അവർ. ആ ത്യാഗങ്ങളുടെയും കഷ്ടപ്പാടുകളുടെയും പരിസമാപ്തിയായാണ് ആ അന്തിമ പോരാട്ടത്തെ അവർ അന്നു കണ്ടതെന്ന് എതിർപക്ഷത്തുള്ള ആ എഴുത്തിൽ നിന്നു വായിച്ചെടുക്കാം.

    പഴശ്ശിസമരങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ബ്രിട്ടീഷുകാർ നടത്തിയ കത്തിടപാടുകളിൽ 1803 ലെ 'കല്ല്യാട്ട് സമര'ങ്ങളെക്കുറിച്ച് കൃത്യമായി വിശദമാക്കുന്നുണ്ട്. അഞ്ചരക്കണ്ടിയിലെ ബ്രൗൺ സായിപ്പിന്റെ കൃഷിയിടത്തിൽ വമ്പിച്ച നാശം വരുത്തിയ പഴശ്ശിയുടെ ആളുകൾ അതേ സമയം കല്ല്യാട്ട് കുന്നുകളെയും സമരഭൂമിയാക്കി. കല്ല്യാട്ട് കുടുംബത്തിലെ കുഞ്ഞമ്മനായിരുന്നു സമരത്തിന്റെ നേതൃത്ത്വം. കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമനും ചേണിച്ചേരി രയരപ്പനും അനുയായികൾക്കൊപ്പം കല്ല്യാട്ട് കുഞ്ഞമ്മന് ശക്തിപകർന്നു. മാസങ്ങളോളം പോരാട്ടം നീണ്ടു. ധാരാളം കുന്നുകളും പാറപ്പരപ്പുകളും താഴ്‍വരകളും ഒത്തു ചേർന്ന പ്രദേശത്തെക്കുറിച്ചുള്ള തദ്ദേശീയരായ പോരാളികളുടെ അറിവും പരിചയവും ആദ്യകാലത്ത് പഴശ്ശി സൈന്യത്തിന് കരുത്തായി. ആ ദിവസങ്ങളിൽ മൂന്നു യൂറോപ്യൻ റജിമെന്റുകളടക്കം 8147 പട്ടാളക്കാർ ഉത്തരമലബാറിലുണ്ടായിട്ടും കേണൽ മോൺട്രിസോറിന് അയ്യായിരം പേരുള്ള പോഷകസൈന്യത്തിനു വേണ്ടി മദ്രാസിലേക്ക് അപേക്ഷിക്കേണ്ടി വന്നു. കല്ല്യാട്ട് കലാപകാരികളെ നിയന്ത്രിക്കാൻ ക്യാപ്റ്റൻ വാട്സൺ കണ്ടവഴി നാട്ടുകാരുടെ ഇടയിൽ നിന്നും 1200 കോൽക്കാരെ നിയമിക്കുകയെന്നതാണ് . തോക്കുകളും ആയുധങ്ങളും കൈവശമുള്ള കമ്പനി സൈന്യത്തോടും ഭൂമിശാസ്ത്രപരിചയം കൂടുതലുള്ള കോൽക്കാരോടും സമരക്കാർക്ക് ഒരേ സമയം ഏറ്റുമുട്ടേണ്ടി വന്നു. ഇത് അവർക്ക് കടുത്ത വെല്ലുവിളി ഉയർത്തി. പോരാളികളെ അടിച്ചമർത്താനും സമാധാനം സ്ഥാപിക്കാനും സബ്കലക്റ്റരായി പുതുതായി ചുമതലയേറ്റ തോമസ് ഹാർവെ ബാബർ കല്ല്യാട്ട് 1803 മാർച്ചിൽ ക്യാമ്പ് ചെയ്ത് അടിച്ചമർത്തലിന് നേതൃത്ത്വം നൽകി. ലഫ്റ്റനന്റ് ഗ്രേ വേണ്ടത്ര സൈനികസാമഗ്രികളുള്ള ഒരു സൈന്യവിഭാഗത്തോടെ അദ്ദേഹത്തെ സഹായിക്കാൻ അവിടെയെത്തി. വയത്തൂർ ഉൾപ്പടെയുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ വഴി കുടകിൽ നിന്നും കല്ല്യാട് പ്രദേശത്തേക്ക് ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളും മറ്റും എത്തുന്നത് മനസ്സിലാക്കിയ ബാബർ അത് തടയാനുള്ള എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളും ചെയ്തു. ബ്രിട്ടീഷുകാരോട് താരതമ്യേന നല്ല ബന്ധത്തിലായിരുന്ന മാപ്പിളവ്യാപാരികൾ കുരുമുളകിനു പകരമായി വെടിമരുന്നുകളും മറ്റും കല്ല്യാട്ടെ കലാപകാരികൾക്ക് എത്തിച്ചുനൽകുന്നത് അവർ കണ്ടുപിടിച്ചുതടഞ്ഞു. സൈനികോദ്യഗസ്ഥനായ മോൺട്രിസോർ നയിച്ച മറ്റൊരു സൈന്യവിഭാഗം ഇരിക്കൂർ പുഴയുടെ മറുവശങ്ങളിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ച് കല്ല്യാട് കുന്നുകളിലേക്ക് ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളും മറ്റ് സഹായങ്ങളും തീരപ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും എത്തിച്ചേരുന്നതിനും തടയിട്ടു. 1804 ഫിബ്രവരി 25 ന് ഈ രണ്ടു കമ്പനി സൈന്യവിഭാഗങ്ങളും കല്ല്യാട്ട് എത്തിച്ചേർന്നതായി രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കലാപകാരികൾ കുന്നുകളിൽ നിന്നും ഇറങ്ങിവരികയും കമ്പനിപടയോട് ഏറ്റുമുട്ടുകയും തിരികെ കാടുകളിലേക്ക് മിന്നിമറിയുകയും ചെയ്തുവെന്നാണ് ഇംഗ്ളീഷ് രേഖകൾതന്നെ പറയുന്നത്. വലിയ ആൾസമ്പത്തും സർവ്വായുധ സന്നാഹങ്ങളും കോൽക്കാരുടെ അനുഭവസമ്പത്തും ഒക്കെ ഉണ്ടായിരുന്ന കമ്പനിപ്പടയുടെ രാക്ഷസശക്തിക്കുമുന്നിൽ അടിപതറാതെ പോരാടുക മനുഷ്യസാധ്യമായ ഒന്നാവില്ല. പ്രത്യേകിച്ചും പഴശ്ശി വയനാട്ടിലും കോട്ടയത്തും അന്തിമസമരത്തിൽ മുഴുകിയിരിക്കുന്ന സമയത്ത്. പ്രതീക്ഷിച്ചതുപോലെത്തന്നെ അവർക്കുമുന്നിൽ പിടിച്ചു നിൽക്കാൻ എല്ലാ വശത്തും ചുറ്റപ്പെട്ട സമരപോരാളികൾക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല. നേതൃത്ത്വം നൽകിയ കല്ല്യാട്ട് കുഞ്ഞമ്മനും ഒപ്പമുള്ള ചേണിച്ചേരി രയരപ്പനും സൈന്യത്തിന് പിടികൊടുക്കാതെ പുഴകടന്ന് കോട്ടയത്തേക്ക് കടന്നു എന്നാണ് രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. പിന്നീട് കുഞ്ഞമ്മന് എന്തു സംഭവിച്ചു എന്ന് അറിയില്ല. കമ്പനിയെ അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ വെള്ളം കുടിപ്പിച്ച രൂക്ഷമായ പോരാട്ടത്തിന് നേതൃത്ത്വം നൽകിയ അദ്ദേഹം സൈന്യത്തിന്റ കൈയ്യിൽ അകപ്പെടാനോ വധിക്കപ്പെടാനോ ആണ് സാധ്യത എന്നൂഹിക്കാം.

    പഴശ്ശിയുടെ സമരം വയനാടൻ കുന്നുകളിലേക്ക് ഒതുങ്ങി. കല്ല്യാട്ട് കുഞ്ഞമ്മന്റെ തിരോധാനത്തിനുശേഷം കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമൻ കുറച്ചുകാലം പോരാട്ടം തുടർന്നു. ഒടുവിൽ അദ്ദേഹത്തിന് ബ്രിട്ടീഷുകാർക്ക് മുന്നിൽ കീഴടങ്ങേണ്ടി വന്നു. കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമന് പട്ടാനൂർ മഠത്തിൽ കസ്തൂരിപട്ടരും ഇരിക്കൂർ പള്ളീലകത്ത് ഉസ്സൻകുട്ടിയും ജാമ്യം നിന്നുവെന്നാണ് ആ രേഖകൾ പറയുന്നത്. കല്ല്യാട്ട് മൂന്നാമൻ പതിനേഴുതോക്കുകൾ കമ്പനിക്ക് അടിയറവെച്ചു. കലാപങ്ങൾ അടിച്ചമർത്തിയതിന്ന് ശേഷം നൂറുകോൽക്കാരുള്ള ഒരു സ്ഥിരം പോസ്റ്റ് ഇരിക്കൂറിൽ സ്ഥാപിച്ചാണത്രെ ബാബർ മടങ്ങിയത്. 1805 നവംബറിൽ പഴശ്ശിയുടെ വീരമൃത്യവോടുകൂടി എല്ലാം തൽക്കാലത്തേക്ക് അവസാനിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ സ്വാധീനശക്തിയെ ചെറുക്കാൻ ആരുമില്ലാതെയായി.

    ഈ തീക്ഷ്ണമായ പോരാട്ടങ്ങൾക്കുശേഷം ഈ പ്രദേശത്തുണ്ടായ മാറ്റങ്ങളെക്കുറിച്ചും അവിടങ്ങളിലെ സാമൂഹ്യ-സാമ്പത്തിക വ്യവസ്ഥിതിയെക്കുറിച്ചും വളരെക്കുറച്ചു വിവരങ്ങൾ മാത്രമേ ലഭ്യമായിട്ടുള്ളൂ. മലയാളവർഷം 981 (1806) എഴുതിയ ഒരു ഓലയിൽ കല്ല്യാട്ടു നമ്പ്യാരുടെ താഴത്തുവീട് തറവാട് മൂന്നു താവഴികളായി ഭാഗം പിരിഞ്ഞെന്നും തുടർന്ന് പുരുഷ സന്താനങ്ങളില്ലാതെ ചില ദത്തെടുക്കലുകൾ നടത്തിയെന്നും കാണാം. അന്നത്തെ രൂക്ഷമായ പോരാട്ടവും ഇതും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് മറ്റുകാര്യങ്ങൾ ഊഹിക്കുക മാത്രമേ നിവൃത്തിയുള്ളൂ.

    സ്വന്തം വിശ്വാസങ്ങളും ആചാരങ്ങളും നിലനിർത്താൻ എല്ലാം മറന്ന് പോരാട്ടത്തിനിറങ്ങിയവരുടെ ഓർമകൾക്കു പോലും നാം മതിയായ പ്രാധാന്യം കൊടുത്തിട്ടില്ല. പഴശ്ശിയുടെ പോരാട്ടങ്ങൾക്ക് ചരിത്രത്തിൽ മറ്റു സമാനതകളില്ലെന്നു പറയാറുണ്ട്. കല്ല്യാട് മലകളിൽ നടന്ന പോരാട്ടത്തെയും നമ്മൾ അഭിമാനത്തോടെയും ആദരവോടെയും കാണുകയും കൂടുതൽ അറിയുകയും ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്. അവരുടെ സ്വപ്രത്യയസ്ഥൈര്യവും ത്യാഗവും സ്വന്തം ധർമ്മത്തോടും സംസ്ക്കാരത്തോടുമുള്ള അഭിമാനവും ആവേശമാവേണ്ടതുണ്ട്. ആ ധീര പോരാളികളുടെയും അവയ്ക്ക് നേതൃത്ത്വം നൽകിയ പൂർവ്വസൂരികളുടെയും ഓർമയ്ക്കുമുന്നിൽ നമുക്ക് നമ്രശിരസ്ക്കരാകാം.


2021, ജൂൺ 16, ബുധനാഴ്‌ച

അറിയപ്പെടാത്ത ചരിത്രം......

(1852 ൽ വടക്കേ മലബാറിലെ മട്ടന്നൂരിലും കല്യാടുമായി നടന്ന കലാപങ്ങളെക്കുറിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് രേഖകളിൽ നിന്നും മറ്റും ശേഖരിച്ച വിവരങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുത്തി തയ്യാറാക്കിയ കുറിപ്പ്)

പത്തൊൻപത്- ഇരുപത് നൂറ്റാണ്ടുകളിലായി കേരളത്തിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് മലബാറിൽ ധാരാളം മാപ്പിള ലഹളകൾ നടന്നിട്ടുണ്ട്. ഹൈദരലിയുടെയും ടിപ്പുസുൽത്താന്റെയും മലബാർ ആക്രമണങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നിരവധി കലാപങ്ങളും കൂട്ടത്തോടെയുള്ള മതപരിവർത്തനങ്ങളും ക്ഷേത്രങ്ങൾക്കും വീടുകൾക്കും നേരെ ആക്രമണങ്ങളും അരങ്ങേറി എന്നതും ചരിത്രവസ്തുതയാണ്. ജീവനും സ്വത്തും തങ്ങളുടെ പൂർവ്വികരിൽ നിന്നും കൈമാറി കിട്ടിയ വിശ്വാസവും സംരക്ഷിക്കുന്നതിന്നു വേണ്ടി വിവിധ സമുദായങ്ങളിലെ ഒട്ടേറെ ആളുകൾ കുടുംബാംഗങ്ങളെയും കൂട്ടി തിരുവിതാംകൂറിലേക്ക് ഓടി രക്ഷപ്പെട്ടതും ചരിത്രവസ്തുതയാണ്. 1799 ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ടിപ്പുവിനെ പൂർണമായും പരാജയപ്പെടുത്തിയതോടുകൂടി നേരത്തെ നാടുവിട്ടു പോയ പലരും മലബാറിലേക്ക് തിരിച്ചു വന്നു. അപ്പോഴേക്കും അന്യാധീനപ്പെട്ട സ്വത്തുക്കളും മറ്റും വീണ്ടെടുക്കാനുള്ള തിരിച്ചെത്തിയവരുടെ നേരിട്ടും അല്ലാതെയും ഉള്ള ശ്രമങ്ങളും അവയെ ചെറുത്തുനിൽക്കാനുള്ള പരിശ്രമങ്ങളും മലബാറിനെ മാപ്പിള കലാപങ്ങളുടെ വേദിയാക്കി മാറ്റി എന്ന് ചില ചരിത്രകാരൻമാർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. 
        
    ഉത്തരമലബാറിൽ രേഖപ്പെടുത്തപ്പെട്ട ആക്രമസംഭവങ്ങൾ താരതമ്യേന കുറവായിരുന്നു. എങ്കിലും ടിപ്പുവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ക്ഷേത്രധ്വംസനങ്ങളുടെയും ആക്രമണങ്ങളുടെയും കഥകൾ ധാരാളമായി പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. ടിപ്പുവിന്റെ പടയോട്ടത്തിൽ തകർന്നതെന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും ദേവസ്ഥാനങ്ങളും എല്ലാ നാട്ടിലും കാണാം, അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അതിശയോക്തി കലർന്നതും അല്ലാത്തതുമായ കഥകളും. കൂടാളി താഴത്തുവീട് ആക്രമണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സംഭവങ്ങളും ആത്മാഭിമാന സംരക്ഷണത്തിനായി അന്നത്തെ തറവാട്ടുകാരണവരുടെ ജീവത്യാഗവും  കൂടാളിയിലെ തറവാട്ടുകാര്യസ്ഥന്റെ ധീരമായ പോരാട്ടത്തിനുശേഷമുള്ള  ആത്മസമർപ്പണവും, ആ പോരാളി  'കൂടാളി വീരൻ' തെയ്യത്തിന്റെ രൂപത്തിൽ കാലമേറെക്കഴിഞ്ഞും ജനഹൃദയങ്ങളിൽ ദോവതാസങ്കൽപമായി മാറിയതും ഒക്കെ അങ്ങിനെയാണ്. ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ ആധിപത്യകാലത്തും ഇത്തരം കലാപങ്ങൾ ഇടയ്ക്കിടെ ആവർത്തിച്ചു. മിക്കതും രക്തരൂഷിതവും ആൾനാശമുണ്ടാക്കിയതും ആയിരുന്നു.  1921 ലെ മലബാർ കലാപത്തോടെയാണ് അത്തരത്തിലുള്ള അവസ്ഥയ്ക്ക്  ശമനം വന്നതെന്ന് പറയാം. മലബാർ കലാപം സ്വാതന്ത്ര്യ സമരമായിരുന്നോ, കർഷകസമരമായിരുന്നോ, തികഞ്ഞ വർഗീയകലാപമായിരുന്നോ അല്ല ഇതൊക്കെ ചേർന്നതായിരുന്നോ എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ചരിത്രകാരൻമാരും സാമൂഹ്യനേതാക്കൻമാരും അന്നും ഇന്നും വ്യത്യസ്ത അഭിപ്രായം വച്ചു പുലർത്തുന്നവരാണ്.  കണ്ണൂ‍ർ ജില്ലയിലെ കിഴക്കൻ മലയോര മേഖലയിൽ ധാരാളം ഭൂസമ്പത്തും പ്രതാപവും ഉണ്ടായിരുന്ന പുരാതന നായർ തറവാടാണ് കല്ല്യാട് താഴത്തു വീട്. ഈ വീടുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് അത്തരം ഒരു ആക്രമണം നടന്നിരുന്നു എന്ന വസ്തുത ഇന്നത്തെ തലമുറയ്ക്ക് വിസ്മൃതിയിലായ ഒരു കഥയാണ്. 1852 ൽ താഴത്തുവീട് ആക്രമിക്കാൻ വന്ന  ഏറനാട്ടു നിന്നുള്ള മാപ്പിള കലാപകാരികളുമായുള്ള രക്തരൂഷിതമായ പോരാട്ടവും ഏറ്റുമുട്ടലിനൊടുവിൽ നടന്ന കലാപകാരികളുടെ മരണവും ആണ് ഇവിടെ പ്രതിപാദിക്കുന്നത്. പ്രായമായവരുടെയും നാട്ടുകാരുടെ ഇടയിലും   വാമൊഴിക്കഥകളായി പ്രചാരത്തിലുണ്ടായിരുന്ന ഈ സംഭവകഥ ഇന്ന് കെട്ടുകഥയാണെന്ന രീതിയിൽ പലപ്പോഴും അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ ഭീകരമായ ആ ആക്രമണത്തെക്കുറിച്ച് മലബാർ കലക്റ്ററായിരുന്ന വില്യം ലോഗൻ തന്റെ മലബാർ മാനുവലിൽ(1887) പരാമർശിച്ചിട്ടുണ്ട്1. പിന്നീട് പ്രൊഫ. കെ എൻ പണിക്കർ   Against Lord and State-Religion and Peasant Uprisings in Malabar 1836-1921എന്ന പുസ്തകത്തിൽ ഇക്കാര്യം സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്2. വസ്തുതകൾ സ്വന്തം താൽപര്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് വ്യാഖ്യാനിക്കുന്ന ചരിത്രകാരൻമാരുടെ രീതി കൊണ്ടോ പ്രത്യേകിച്ച് രാഷ്ട്രീയ നേട്ടമൊന്നും കിട്ടാനില്ല എന്ന കാരണം കൊണ്ടോ  ഈ സംഭവങ്ങൾക്ക് വേണ്ടത്ര പ്രാധാന്യംകിട്ടിയില്ല എന്നു പറയേണ്ടിവരും. എങ്കിലും തറവാട്ടിനെ സംബന്ധിച്ചും അതിന്റെ വിശാലമായ സ്വാധീന മേഖലകളെയും അവിടത്തെ ജനങ്ങളെയും സംബന്ധിച്ചും ദൂരവ്യാപകമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുണ്ടാക്കിയ ഒരു സംഭവമായിരുന്നു അത്. ആ  ചെറുത്തുനിൽപ്പിന്റെ അനന്തരഫലം മറ്റൊന്നായിരുന്നുവെങ്കിൽ അത് ഒരു ദേശത്തിന്റെ ആകെ ചരിത്രത്തെ വഴിതിരിച്ചു വിട്ടേനെ. 

        പ്രസ്തുത ആക്രമണത്തെക്കുറിച്ചും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചും വളരെ വിശദമായി ബ്രിട്ടീഷ് അധികാരികൾ രേഖപ്പെടുത്തിവെച്ചിട്ടുണ്ട്. നാടിന്റെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളിലും നടക്കുന്ന സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഈസ്റ്റിൻ‍ഡ്യാ കമ്പനിയുടെ തെക്കേ ഇന്ത്യയിലെ ആസ്ഥാനമായിരുന്ന മദ്രാസിലെ സെന്റ് ജോർജ് കോട്ടയിലേക്ക്   ഉദ്യോഗസ്ഥൻമാർ അതതുസമയങ്ങളിൽ വിശദമായ കത്തുകളയച്ചിരുന്നു.  1849 മുതൽ  1853 വരെ മലബാറിൽ നടന്ന മാപ്പിള കലാപങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള  കത്തിടപാടുകൾ ആധികാരികമായി പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് (Correspondence of Moplah Outrages in Malabar for the  year 1849-53)3. അതിൽ 1852 ൽ കല്യാട്ടു നടന്ന സംഭവങ്ങൾ വിശദമായി വിവരിച്ചുകൊണ്ട് മലബാർ മജിസ്ട്രേട്ടുമാരായിരുന്ന ‍ഡി. എലിയട്ട്,  വി. കനോലി, മലബാറിലെ ആക്റ്റിങ് ജോയന്റ് മജിസ്ട്രേട്ട് ഡബ്ലിയു. റോബിൻസൺ എന്നിവർ  കമ്പനിക്കെഴുതിയ ഔദ്യോഗിക കത്തുകൾ കാണാം. മദ്രാസിലെ ആസ്ഥാനത്തു നിന്നുള്ള നിർദ്ദേശമനുസരിച്ച്  റോബിൻസൺ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥർ കല്ല്യാട് നേരിട്ടെത്തിയാണ് വിവരശേഖരണം നടത്തിയത് എന്നുള്ളത് ആ സംഭവത്തിന്റെ പ്രാധാന്യവും അന്ന് കല്ല്യാട് തറവാട്ടിനുണ്ടായിരുന്ന പ്രാമുഖ്യവും സൂചിപ്പിക്കുന്നു എന്ന് നിസ്സംശയം പറയാം. 

വില്യം ലോഗൻ ആ സംഭവത്തെക്കുറിച്ച് വിവരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെ, “ 1852 ജനവരി 4 ന് ഇരുന്നൂറോളം വരുന്ന ജനക്കൂട്ടത്തിന്റെ അകമ്പടിയോടെ ഏറനാട്ടിൽ നിന്നുമുള്ള പതിനഞ്ച് കലാപകാരികൾ മട്ടന്നൂർ കളത്തിൽ കേശവൻ തങ്ങൾ എന്ന ജൻമിയുടെ വീട് ആക്രമിച്ചു. ആ വീട്ടിലെ ആകെയുണ്ടായിരുന്ന പതിനെട്ട് പേരെയും കൊലപ്പെടുത്തിയ ആക്രമകാരികൾ , മറ്റ് രണ്ടു പേരെ മുറിവേൽപ്പിക്കുകയയും വീട് അഗ്നിക്കിരയാക്കുകയും ചെയ്തു. പിന്നീട് തനിച്ചിറങ്ങിയ അക്രമി സംഘം അ‍‍ഞ്ചോളം ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങൾ അശുദ്ധമാക്കുകയും നശിപ്പിക്കുകയും നാലു പേരെ കൊലപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തതിന്നു ശേഷം സമ്പന്നനും സ്വാധീനമുള്ളവനുമായ കല്ല്യാട് നമ്പ്യാരുടെ കല്ല്യാടംശത്തിലുള്ള ഭവനത്തിലേക്കു നീങ്ങി. ഇക്കാര്യത്തെക്കുറിച്ച്  മുൻകൂട്ടി സൂചന കിട്ടിയതിനാൽ മേജർ ഹോഡ്‍ജസണിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള പതിനാറാം റജിമെന്റിലെ രണ്ട് കമ്പനി പട്ടാളവും  യൂറോപ്യൻ സൈനികർ മാത്രം അടങ്ങിയ നൂറുപേരടങ്ങിയ തൊണ്ണൂറ്റിനാലാം റജിമെന്റും കണ്ണൂരിൽ നിന്നും കല്ല്യാടേക്ക് പുറപ്പെട്ടു. പക്ഷെ ആ സൈന്യം അവിടെയെത്തുന്നതിനു മുമ്പേ തന്നെ  മതഭ്രാന്തൻമാരായ എല്ലാ ലഹളക്കാരെയും കല്ല്യാട് നമ്പ്യാരുടെ ആളുകളും അവരുടെ അനുചരൻമാരായ നാട്ടുകാരും ചേർന്ന്  കൊലപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.4

ഈ ആക്രമസംഭവങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഉദ്യഗസ്ഥതലത്തിൽ ഏറെ കത്തിടപാടുകൾ നടന്നു എന്ന് മേൽ പ്രസ്താവിച്ച രേഖകളിൽ നിന്നും വായിച്ചെടുക്കാം. 1852 ജനുവരി 28 ന് മലബാറിലെ മജിസ്ട്രേട്ടായ ഡി. എലിയട്ട് സംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തെക്കുറിച്ച് വിശദമായി റിപ്പോർട്ടു ചെയ്യുന്നു5"വടക്കെ മലബാറിലെ കോട്ടയം താലൂക്ക് ഏറെക്കാലമായി സമാധാനവും ശാന്തിയും കളിയാടിയിരുന്ന പ്രദേശമാണ്. പഴശ്ശിയുടെ പോരാട്ടങ്ങൾക്കു ശേഷം പൊതുവെ എല്ലാവരും കമ്പനിയുടെ നിയമവാഴ്ചയെ അംഗീകരിച്ച് ശാന്തരായി ജീവിക്കുന്നു. പക്ഷെ കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് നാളുകളായി, കലാപകലുഷിതമായ മലബാറിലെ തെക്കൻ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് എത്തിച്ചേർന്ന ഏതാനും മാപ്പിള കലാപകാരികളും അവരോടൊപ്പം ചേർന്ന തദ്ദേശീയരായ ഏതാനും ആളുകളും ചേർന്ന് കൂടുതൽ ക്രൂരതയോടു കൂടി കോട്ടയം താലൂക്കിൽ രക്തരൂഷിതമായകലാപങ്ങൾ നടത്തുന്നു. തെക്കെ മലബാറിൽ ചില സംഭവങ്ങളിലായി കഴിഞ്ഞമാസങ്ങളിൽ ആകെ 21 പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടപ്പോൾ ഇത്രയും നാൾ ശാന്തമായിരുന്ന വടക്കെ മലബാറിലെ മട്ടനൂരിൽ നടന്ന ഒറ്റ സംഭവത്തിൽ ഒരു വീട്ടിലെ 18 പേർ ഒരുമിച്ചു കൊല്ലപ്പെട്ടു.  മട്ടനൂർ തങ്ങളുടെ വീടക്രമിച്ച കലാപകാരികൾ അവിടെയുള്ള ആണുങ്ങളെയും സ്ത്രീ ജനങ്ങളെയും കുട്ടികളെയും വേലക്കാരെയും യാദൃച്ഛികമായി എത്തിച്ചേർന്ന അതിഥികളെയും ഒക്കെ തങ്ങളുടെ കൊലക്കത്തിക്കും തോക്കിനും ഇരയാക്കി. ഒരു പള്ളി നിർമാണത്തിന് സ്ഥലം അനുവദിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചെറിയ ഒരു തർക്കം മാത്രമാണ് തങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നാട്ടുകാർക്കുണ്ടായിരുന്നത്. ഏറനാട്ടിൽ നിന്നുള്ള ആയുധാരികളായ കലാപകാരികൾക്കൊപ്പം നാട്ടുകാരായ മാപ്പിളമാരും ഈ ആക്രമണങ്ങളിൽ ധാരാളമായി പങ്കെടുത്തു. ഹിന്ദുക്കൾ തങ്ങളുടെ സുരക്ഷയെക്കരുതി വീടുകളിൽ നിന്നും ഓടിപ്പോയതുകൊണ്ട് മാത്രമാണ് മരണസംഖ്യ വീണ്ടും കൂടാത്തത്".

മട്ടനൂരിലെ സംഭവങ്ങൾക്കു ശേഷം പരിസരപ്രദേശമായ കല്ലൂരിലും നായ്ക്കാലിയിലും ആക്രമണങ്ങൾ നടത്തിയ സംഘം കല്ല്യാടേക്കു നീങ്ങുകയാണുണ്ടായത്. നേരത്തെ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ അവിടെ നടന്ന ഏറ്റുമുട്ടലിൽ എല്ലാ കലാപകാരികളും കൊല്ലപ്പെട്ടു.  

നാടിനെയാകെ പിടിച്ചുലച്ച ആ സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച്  മലബാർ മജിസ്ട്രേറ്റായ എച്ച്. വി കനോലിയും  വിശദമായി റിപ്പോർട്ട് തയ്യാറാക്കി. ആ റിപ്പോർട്ടിൽ ആക്രമണങ്ങളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരണങ്ങളോടൊപ്പം ധീരമായി ചെറുത്തു നിൽപ്പിനു നേതൃത്ത്വം നൽകിയ കല്യാട്ട് അനന്തനും അനന്തരവനായ കമ്മാരനും അർഹമായ പാരിതോഷികങ്ങളും ആദരവും കൊടുക്കേണ്ടതിനെക്കുറിച്ചും വിശദമാക്കുന്നു. ഇത്തരം ആക്രമങ്ങളെ കമ്പനി സൈന്യത്തെ  ഉപയോഗിച്ചു മാത്രം ചെറുത്തു നിൽക്കാനോ ഇല്ലാതാക്കാനോ കഴിയില്ലെന്നും പ്രാദേശികമായി നാട്ടുകാരുടെ നേതൃത്ത്വത്തിൽ കല്ല്യാട് നടന്നത് പോലുള്ള ചെറുത്തുനിൽപ്പുകൾ മാത്രമേ പരിഹാരമുള്ളൂ എന്നും ഡി. എലിയട്ടിന്റെ റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നു. ലഹളകളുടെ ചരിത്രത്തിൽ ആദ്യമായാണ് ലഹളക്കാർക്ക് വലിയ തിരിച്ചടി ലഭിക്കുന്നത്. അതിനാൽ ആ ചെറുത്തുനിൽപ്പിൽ പങ്കെടുത്ത ഓരോരുത്തരെയും തിരിച്ചറിഞ്ഞ് അർഹിക്കുന്ന സമ്മാനങ്ങൾ നൽകണം.ഈ ആവശ്യത്തിനായി നിയോഗിക്കപ്പെട്ടത് ആക്റ്റിങ് ജോയന്റ് മജിസ്ട്രേറ്റായ ‍ഡബ്ളിയു. റോബിൻസൺ ആയിരുന്നു. അദ്ദേഹം നേരിട്ട് സ്ഥലം സന്ദർശിച്ചു നൽകിയ റിപ്പോർട്ടിൽ വളരെ വിശദമായി അവിടെ നടന്ന സംഭവങ്ങൾ ദൃക്സാക്ഷികളിൽ നിന്നും മറ്റുമായി ശേഖരിച്ച് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതോടൊപ്പം ആ ലഹളയിൽ നേരിട്ടു പങ്കെടുത്ത എല്ലാവ‍ർക്കും നേരത്തെ നിശ്ചയിച്ച പാരിതോഷികത്തിൽ നിന്നും കൂടിയ പണം പാരിതോഷികമായി നൽകണമെന്നും റോബിൻസൺ ശുപാർശ ചെയ്തു.  ആ റിപ്പോർട്ടിൽ കല്യാട് നടന്ന സംഭവങ്ങളുടെ വിവരണം  താഴെ പറയുന്ന രീതിയിലാണ് .

"കല്യാട്ട് അനന്തന്റെ വീട്ടിൽ ആക്രമണം നടന്നത് ജനുവരി 8നാണ്. എല്ലാ ലഹളക്കാരെയും കല്യാട്ട് അനന്തന്റെ ആളുകൾ കൊലപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കോട്ടയം താലൂക്കിൽ മാപ്പിളകലാപകാരികൾ എത്തിയ വിവരം നേരത്തെ അറിഞ്ഞതു കൊണ്ടു തന്നെ ഏതു സമയവും ഒരു ആക്രമണവും പ്രതീക്ഷിച്ചായിരുന്നു എല്ലാവരും നിന്നിരുന്നത്. കല്യാട്ട് അനന്തൻ ഇരിക്കൂർ പട്ടണത്തിലുള്ള തന്റെ സ്ഥലം ചില വ്യക്തികൾ കൈയ്യേറിയത് സംബന്ധിച്ച ഒരു കേസ് കുറച്ച് വ‍ർഷങ്ങളായി നടത്തുന്നുണ്ടായിരുന്നതിനാൽ അവിടെ അദ്ദേഹത്തിന് ചില ശത്രുക്കൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. അവരുടെ സഹായത്തോടെ എന്തെങ്കിലും അതിക്രമങ്ങൾ പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നു. 1852 ജനുവരി 7 നു രാത്രി അദ്ദേഹത്തിന്റെ  വീട്ടിനു നാനൂറ് വാരയകലെയുള്ള ഒരു വീട്ടിൽ കലാപകാരികൾ എത്തിച്ചേർന്നു. 
ഏഴാം തീയതി ആക്രമി സംഘം വൈകുന്നേരം നാലു മണിയോടെ മട്ടന്നൂരിൽ നിന്നുമുള്ള വഴിയിൽ   നായിക്കാലി ക്ഷേത്രത്തിലെത്തുകയും അവിടെ ക്ഷേത്രം ആക്രമിച്ചു അശുദ്ധമാക്കുകയും ചെയ്തു. അവിടെ നിന്നും ഒരു മണിക്കൂർ കൊണ്ട് സംഘം കല്ല്യാടെത്തി. ലഹളക്കാർ കല്യാടെത്തുമ്പോഴേക്കും നേരത്തെ ഇതേക്കുറിച്ച് സൂചന ലഭിച്ച കാരണവരായിരുന്ന കല്യാട്ട് അനന്തനും അദ്ദേഹത്തിന്റെ അനന്തിരവൻ കമ്മാരനും സ്ത്രീകളെയും കുട്ടികളേയും സുരക്ഷിതസ്ഥാനങ്ങളിലേക്ക് മാറ്റിപ്പാർപ്പിച്ച് വീടിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനുള്ള എല്ലാ ഒരുക്കങ്ങളും ചെയ്തിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. ലഹളക്കാരെ എതിരിടാൻ ബന്ധുക്കളും നാട്ടുകാരും ഉൾപ്പെട്ട ഇരുന്നൂറോളം ആളുകൾ തോക്കുകളും കുന്തങ്ങളും കൈയ്യിലേന്തി വീടിനു ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലെ കാടുകളിലും പരിസരത്തും നിലയുറപ്പിച്ചു. കല്യാട്ട് അനന്തൻ സമൂഹത്തിൽ വലിയ   സ്വാധീനവും സമ്പത്തും ഉള്ള വ്യക്തിയായിരുന്നു. കൂടാതെ  ആ അംശത്തിന്റെ അധികാരികൂടി ആയിരുന്നു. അതുകൊണ്ടു തന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്   ആ പ്രദേശത്തെ ഹിന്ദുക്കളെ ജാതി വ്യത്യാസമില്ലാതെ ഒരുമിച്ചു ചേർക്കാൻ സാധിച്ചു. 
പ്രധാന കെട്ടിടത്തിന് പുറമേ ആ പരിസരത്ത് ധാരാളം കെട്ടിടങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. അതിലൊന്ന് ഇരുനിലകളുള്ള ഓടിട്ട ഒന്നായിരുന്നു. ആ കെട്ടിടത്തിന്റെ മുകൾ നിലയിലായിരുന്നു കലാപകാരികളെ നേരിടാൻ തയ്യാറെടുത്തവർ നിലയുറപ്പിച്ചത്. കെട്ടിടങ്ങളുടെ മുകളിൽ പൊതിഞ്ഞ പുല്ലുകളെല്ലാം മുൻകൂട്ടി എടുത്തുകളഞ്ഞും വാതിലുകളും മറ്റും ഭദ്രമായി ബന്ധിച്ചും അവ‍ർ ക്ഷമയോടെ കലാപകാരികളെ കാത്തു നിന്നു. വീടിന് കിഴക്കു വശത്ത് ഓടിട്ട ഒരു വരാന്തയുള്ളത് ആക്രമികൾക്ക് സംരക്ഷണ കവചമായി പ്രവ‍ർത്തിക്കുമോ എന്നുള്ള സംശയം അവ‍ർക്കുണ്ടായിരുന്നു. രാത്രിയിൽ ആക്രമണം നടത്താനായിരുന്നു ആക്രമകാരികളുടെ ആദ്യത്തെ പദ്ധതി. പക്ഷെ കലാപകാരികളെല്ലാം അന്യനാട്ടുകാരായതുകൊണ്ടു  പ്രദേശത്തെക്കുറിച്ച് യാതൊരു ധാരണയുമില്ലാത്തതാനാലാകാം,  ആ ദിവസം രാത്രി ആക്രമണം  നടന്നില്ല. ഒരുപക്ഷെ മട്ടനൂരിൽ ആക്രമകാരികൾക്കു ലഭിച്ചതു പോലെ, ഇരിക്കൂറിൽനിന്നുമുള്ള  തദ്ദേശീയരായ മാപ്പിളമാരുടെ സഹായം പ്രതീക്ഷിച്ചു കാത്തിരുന്നതുമാകാം.  അന്ന് രാത്രി പെയ്ത അതിശക്തമായ മഴയും കലാപകാരികളെ പിൻതിരിപ്പിക്കാനുള്ള മറ്റൊരു കാരണമായിത്തിർന്നു.
എന്തായാലും എട്ടാം തീയതി രാവിലെ സൂര്യോദയം വരെ കലാപകാരികൾ ആക്രമണത്തിനു തുനിഞ്ഞില്ല. അതിനുശേഷം  വീടിനു പിൻവശത്തുള്ള നെൽവയലിലേക്ക് പ്രവേശിച്ച സംഘം ധൈര്യപൂർവ്വം വീടിന്റെ ചുറ്റുമതിലുകൾ കയറി ആക്രമണം ആരംഭിച്ചു. കലാപകാരികളുടെ കൈയ്യിൽ മൂന്നു തോക്കുകളുണ്ടായിരുന്നു. അതേസമയം വീടിനു കാവൽ  നിന്നവരുടെ  കൈവശം തോക്കുകൾ ഒൻപതെണ്ണമുണ്ടായിരുന്നു. പ്രതീക്ഷിച്ചതു പോലെ തന്നെ ഓടിട്ട വരാന്തയിൽക്കൂടി സുരക്ഷിതമായി കടക്കാൻ കഴിഞ്ഞ കലാപകാരികൾക്ക് വാതിലുകൾ തകർത്ത് വീട്ടിനകത്ത് പ്രവേശിക്കാൻ സാധിച്ചു. പക്ഷേ മുകൾനിലയിലേക്കുള്ള  വാതിലിന്റെ പ്രത്യേകത  കാരണം (trap door എന്നാണ് റിപ്പോർട്ടിൽ ?) അവർ അങ്ങോട്ട് പ്രവേശിക്കാൻ ഭയപ്പെട്ടു. അവിടെയായിരുന്നു കുന്തങ്ങളും തോക്കുകളുമായി എന്തിനും തയ്യാറായി ആക്രമികളെ പ്രതിരോധിക്കാൻ നിയോഗിക്കപ്പെട്ടവർ നിന്നിരുന്നത്.
ഓടിട്ട വരാന്തയുടെയും നീളമേറിയ ചുവരിന്റെയും  മറവിൽ ആക്രമിസംഘം ഏറെനേരം ചെറുത്തുനിന്നു. അവിടെനിന്നും തോക്കിൽ തിരകൾ നിറക്കുകയും പുറമേക്കു നീങ്ങി മുകൾ നിലയിലെ ജനാലകൾക്കു നേരെ വെടിയുതിർക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് വീടിനുള്ളിലുുള്ളവർക്ക് പ്രതിരോധത്തിനുള്ള നല്ല അവസരമായി. അവർ മുകളിൽ നിന്നും ജനാല വഴി താഴെയുള്ളവർക്കുനേരെ വെടിയുതിർത്തു. ഇങ്ങനെ നിരവധി തവണ വെടിയുതിർക്കുകയും പല കലാപകാരികളും ദേഹമാസകലം വെടിയേറ്റു വീഴുകയും ചെയ്തു. കലാപകാരികളാവട്ടെ,  നേരെ മുകളിലേക്ക് ജനാല വഴി തോക്കുപയോഗിച്ചു  ഏറെനേരം ആക്രമണം തുടർന്നെങ്കിലും അത് ഫലം കണ്ടില്ല. 
ആക്രമികളുടെ ആദ്യത്തെ വെടിവെപ്പിൽ തന്നെ പരിസരത്തായി വീടിന് ചുറ്റും കാവൽ നിന്നവ‍ർക്ക് നിന്നിടങ്ങളിൽ നിന്നും  മാറിനിൽക്കേണ്ടി വന്നു. ഏറ്റുമുട്ടൽ നീണ്ടു പോയതനുസരിച്ച്  സമീപത്തുള്ള കെട്ടിടങ്ങളുടെയും മരങ്ങളുടെയും മറപറ്റി, അവരും ചുറ്റുപാടുനിന്നും ലഹളക്കാർക്കുനേരെ  പ്രത്യാക്രമണം തുടങ്ങി. മുകളിൽ നിന്നും വശങ്ങളിൽ  നിന്നും ഒരേ സമയം ആക്രമങ്ങളെ നേരിടുക എന്നത് കലാപകാരികൾക്ക് എളുപ്പമായിരുന്നില്ല. ഇങ്ങനെ മുന്നിൽ നിന്നുമുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലിൽ  രണ്ടു പേർ മരിച്ചുവീണു. ഇതോടെ അവശേഷിക്കുന്ന ലഹളക്കാർ കൂടുതൽ അക്രമാസക്തരായി.  അവർ തങ്ങളുടെ  മുന്നിലും വശങ്ങളിലും  നിന്ന് നേരിട്ട നാട്ടുകാരെ പിൻതുടർന്ന് ആക്രമിക്കാൻ ഒരുങ്ങി.  ഇത് വീടിന്റെ മുകളിലത്തെ നിലയിൽ തോക്കേന്തി നിന്നവർക്ക് കാര്യങ്ങൾ എളുപ്പമാക്കി. 
ഈ ഏറ്റുമുട്ടൽ അരമണിക്കൂറിലേറെ നീണ്ടു നിന്നു.  പതിമൂന്ന് ലഹളക്കാർ  അവിടെത്തന്നെ മരിച്ചു വീണു. ജീവൻ അവശേഷിച്ച രണ്ടു പേരിൽ ഒരാൾ അൽപസമയത്തിനു ശേഷം കല്യാടു തന്നെ വെച്ചും രണ്ടാമത്തെയാൾ ചാവശ്ശേരി വെച്ചും അവസാനശ്വാസം വലിച്ചു.” 

നടന്ന സംഭവങ്ങളുടെ വളരെ വിശദമായ റിപ്പോർട്ടാണ് ഇവിടെ നൽകിയിരിക്കുന്നത്. മട്ടന്നൂരിൽ നടന്ന ആക്രമണങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഇത്രയും വിശദമായ വിവരണം ഇല്ലാത്തതിന് കാരണം എന്താണെന്നറിയില്ല. തുടർന്ന് റോബിൻസൺ അദ്ദേഹത്തിന്റെ റിപ്പോർട്ടിൽ, സ്വന്തം ജീവൻ പണയംവെച്ച് ധീരതയോടെ ആക്രമികളെ നേരിട്ടവർക്കുള്ള പാരിതോഷികങ്ങളെക്കുറിച്ച് ചില ശുപാ‍ർശകൾ നടത്തുന്നതു കാണാം. 

"ഈ അതിരൂക്ഷമായ സംഘട്ടനത്തിനിയടിൽ ആരൊക്കെയാണ് കൃത്യതയോടെ കലാപകാരികളെ ഇല്ലാതാക്കിയത് എന്ന് കണ്ടെത്തുക തീർത്തും ദുഷ്ക്കരമാണ്. കലാപകാരികളെ ഇല്ലാതാക്കുന്നതിൽ ഏറ്റവും പ്രധാന പങ്കു വഹിച്ചത് വീടിന് പുറമേ കാവൽനിന്നവരിൽ നിന്നുള്ള ആക്രമണമാണെന്നു തീർച്ച. പക്ഷെ അത് ചെയ്ത ആളുകൾക്കൊന്നും അത് ചെയ്തത് തങ്ങളാണെന്ന് തിരിച്ചറിയാൻ പറ്റില്ല. എന്തായാലും ഗൃഹസംരക്ഷണത്തിന് ധൈര്യപൂർവ്വം മുന്നിട്ടിറങ്ങിയവർക്ക്  കമ്പനി വക പാരിതോഷികം  കൊടുക്കണം.”

table
ചെറുത്തുനിൽപ്പിൽ പങ്കെടുത്തവരുടെ പട്ടിക

"ഈ ഉജ്ജ്വല പോരാട്ടത്തിന് നേതൃത്ത്വം കൊടുത്തവർക്ക് എല്ലാവർക്കും കൂടി  500 രൂപ നൽകുവാൻ തയ്യാറാവണം. ഈ ചെറുത്തുനിൽപ്പിന് നേതൃത്ത്വം കൊടുത്തവരിൽ   ഏറ്റവും പ്രധാനികൾ കല്യാട്ട് അനന്തന്റെ മൂത്ത സഹോദരന്റെ മകനായ മുണ്ടയാടൻ നമ്പ്യാറും അനന്തന്റെ മൂത്ത മകനായ കാണിയേരി ചാത്തുവുമാണ് . അവരിരുവരും തുല്യ പ്രാധാന്യത്തോടെ ഈ പോരാട്ടം നയിച്ചു. ഇരുന്നൂറ്റി അമ്പത് രൂപ വിലവരുന്ന ഔദ്യോഗിക മുദ്ര അങ്കനം ചെയ്ത സ്വർണവള അവ‍രിരുവർക്കും പാരിതോഷികമായി നൽകാൻ ഞാൻ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു. അവരോടൊപ്പം പോരാട്ടത്തിന്  മുന്നിട്ടിറങ്ങിയ പതിമൂന്നു പേ‍ർ കൂടിയുണ്ടെന്ന്  മനസ്സിലാക്കുന്നു. അവരൊക്കെ തുല്യ നിലയിൽ പാരിതോഷികത്തിന് അർഹരാണ്. നേരത്തെയുള്ള ശുപാർശയിൽ  തോക്കുകളേന്തിയ ഒമ്പതു പേരെ മാത്രമാണ് പാരിതോഷികത്തിന് ശുപാർശ ചെയ്തിട്ടുള്ളത്. അതിൽ രണ്ടു പേ‍ർക്ക് സ്വർണവളകൾ നൽകുന്നതോടെ ബാക്കി വരുന്ന ഏഴു പേർക്ക് പത്ത് പഗോഡ (50 രൂപ) വീതം ആകെ  350 രൂപ കൂടി നൽകാനായിരുന്നു ശുപാർശ ചെയ്തിരുന്നത്. എന്നാൽ മറ്റുള്ളവരെല്ലാവരും ഇതിൽ തുല്യ അവകാശികളാണെന്നിരിക്കെ   തോക്കേന്തിയവർക്ക് പത്ത് പഗോ‍ഡയും (50 രൂപ) വാളും കുന്തവുമായി ആക്രമകാരികളെ നേരിട്ടവർക്ക്  അഞ്ച് പഗോഢയും  (17.50 രൂപ) വീതം വിതരണം ചെയ്യുന്നതായിരിക്കും ഉചിതം".

റോബിൻസൺ തന്റെ തീരുമാനങ്ങൾ മദ്രാസിലേക്ക്  അറിയിക്കുന്നു. അതോടൊപ്പം ആകെ പാരിതോഷികം 850 
രൂപയായി വർദ്ധിപ്പിക്കാനും അദ്ദേഹം എഴുതുന്നു. 1852 ഫെബ്രുവരി 13 ന് മദ്രാസിൽ നിന്നും വന്ന മറുപടി കത്തിൽ 
നായൻമാരിൽ പ്രത്യേകിച്ചും ഹിന്ദുക്കളുടെ ഇടയിൽ പൊതുവായും ഇത്തരം ആക്രമങ്ങൾക്കെതിരെ
ആത്മരക്ഷാർത്ഥമുള്ള ചെറുത്തുനിൽപ്പിന്റെ  ആവേശം നിലനിർത്താൻ  എല്ലാവർക്കും  അമ്പതു രൂപ വീതം
പാരിതോഷികം നൽകേണ്ടതാണെന്ന് നിർദ്ദേശിക്കുന്നതായിക്കാണുന്നു. തോക്കുമായി ലഹളക്കാരെ നേരിട്ടവരിൽ
നേരത്തെ പറഞ്ഞ മുണ്ടയാടൻ നമ്പ്യാരെയും കാണിയേരി ചാത്തുവിനെയും കൂടാതെ തെക്കൻ ചന്തൂട്ടി, തട്ടാൻ കണ്ണൻ,
നെല്ലിപ്പള്ളി ഒതേനൻ, പടപ്പൻ ധർമ്മൻ, വണ്ണത്താൻ അമ്പു, കുഞ്ഞിവീട്ടിൽ കണ്ണൻ, കാരോന്നുമ്മൽ ചന്തു
എന്നിവരാണ് ഉണ്ടായിരുന്നതെന്ന് ആ റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു. കുന്തങ്ങളുമായി ആക്രമികളെ നേരിട്ടതിന്നുള്ള
പാരിതോഷികം ലഭിച്ചത് വെള്ളുവ കോമൻ, മാവില കമ്മാരൻ, വക്കാടൻ നമ്പി, മണത്താനത്ത് കോരൻ,
പാലക്കൽ കോരൻ, കോടിപ്പാടി കോരൻ എന്നീ ആറു പേർക്കാണ്. ( പട്ടിക കാണുക). വ്യത്യസ്ത കുടുംബങ്ങളിലും
വിഭാഗങ്ങളിലും പെട്ട   ആ ആളുകളുടെയെല്ലാം പിൻഗാമികൾ ഇന്നും കല്ല്യാട്- ബ്ളാത്തൂർ പ്രദേശങ്ങളിൽ
താമസിക്കുന്നുണ്ട്. സാമൂഹിക സമരസതയുടെയും ഐക്യത്തിന്റെയും സമഭാവനയുടെയും സന്ദേശം എത്രമാത്രം
രൂഢമൂലമായിരുന്ന കാലമായിരുന്നു അത് എന്നുള്ളതിന്റെ ഉത്തമ നിദർശനമാണ് ആ പട്ടിക. 

കലാപകാരികളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇത്തരത്തിൽ ഒരു തിരിച്ചടി ആദ്യമായിട്ടായിരുന്നു, അതും പട്ടാളത്തിന്റെയോ പോലീസിന്റെയോ കൈയ്യിൽ നിന്നല്ലാതെ. കല്യാട്ട് നമ്പ്യാരുടെ നേതൃത്ത്വത്തിൽ നടന്ന ആ അപമാനത്തിന് പകരം ചോദിക്കുമെന്ന തീരുമാനവും പ്രചരണവും ആ ദിവസങ്ങളിൽ തീവ്രമായിരുന്നു. പലയിടങ്ങളിലും ഹിന്ദുക്കൾ ഒന്നടങ്കം കാടുകളിലും മറ്റും ഒളിവിലേക്കു പോയി. ലോഗൻ ആ ദിവസങ്ങളെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞിട്ടുള്ളത് ഇങ്ങനെയാണ്. 

“അഞ്ചരക്കണ്ടിയിലെ ബ്രൗൺ അവർകളിൽ നിന്നും കല്യാട്ട് നമ്പ്യാറിൽ നിന്നും ലഭിച്ച എഴുത്തുകളിൽ നിന്നും ജോയന്റ് മജിസ്ട്രേട്ടിനു മനസ്സിലായത് ഈ സംഘർഷപൂരിതമായ അന്തരീക്ഷം കല്ല്യാട് നമ്പ്യാരുടെ ജീവനും സ്വത്തിനും കാര്യമായ നഷ്ടം ഉണ്ടാക്കാനുള്ള ഉദ്ദേശ്യത്തോട് കൂടിയാണ് കലാപകാരികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യുന്നത് എന്നാണ്. കല്ല്യാട് നമ്പ്യാർ തന്റെ വീടിനെയും ആളുകളെയും സംരക്ഷിച്ചത് മാത്രമല്ല, കലാപകാരികളെ ഒന്നടങ്കം കാലപുരിക്കയക്കാൻ കാരണമായതും അവരിൽ സൃഷ്ടിച്ച ആഘാതം അത്ര വലുതായിരുന്നു. കല്ല്യാട് നിന്നുണ്ടായ ഹിന്ദുചെറുത്തുനിൽപ്പു കാരണം ഉണ്ടായ അപമാനത്തിന് പ്രതികാരം ചെയ്യുമെന്നും  ഏറ്റുമുട്ടലിൽ കൊല്ലപ്പെട്ട ലഹളക്കാരുടെ ഭൗതികാവശിഷ്ടങ്ങൾക്കു മുകളിൽ അവ‍ർക്ക് സ്മാരകം പണിയുമെന്നും അവർ തീരുമാനമെടുത്തിരുന്നു. ഒറ്റ ദിവസം രാത്രി കൊണ്ട്  ഒരു ശവക്കല്ലറ പണിയാൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും ജോയന്റ് മജിസ്റററേട്ട് ആയിരുന്ന മി.ചാറ്റ്ഫീൽ‍‍ഡിന്റെ നിർദ്ദേശ പ്രകാരം അത് ഉടൻ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. അതോടൊപ്പം സംഘർഷപൂരിതമായ അന്തരീക്ഷത്തിന് അയവു വരുത്താനുള്ള മറ്റ് ചില നടപടികളും അദ്ദേഹം കൈക്കൊണ്ടു"6.


കാര്യമായ തിരിച്ചടികൾക്കൊന്നും തയ്യാറാവാതെ പ്രശ്നങ്ങൾ കെട്ടടങ്ങാൻ മറ്റ് പല കാരണങ്ങളും ഉണ്ടായിരുന്നു.  ഒരു പ്രദേശത്തെയാകെ ഹിന്ദുക്കളും ജാതിവ്യത്യാസമില്ലാതെ ഒരുമിച്ചു നിന്നു കലാപകാരികളോടു പോരാടി എന്നത് പ്രധാനപ്പെട്ട കാര്യമായിരുന്നു. മട്ടന്നൂരിൽ തങ്ങളുടെ വീട് ആക്രമണത്തിൽ കലാപകാരികളോടൊപ്പം ധാരാളം തദ്ദേശീയരും ചേർന്നപ്പോൾ കല്ല്യാട് കലാപകാരികളെ സഹായിക്കാൻ ഒരാളെപ്പോലും കിട്ടിയില്ല. ഇരിക്കൂറിലെ മാപ്പിള കച്ചവടക്കാരുമായി നിലനിന്നിരുന്ന ദീർഘകാലത്തെ ബാന്ധവം പ്രാദേശികമായ  വൈരത്തെ എളുപ്പം ശമിപ്പിച്ചു. ഇരിക്കൂർ വളരെ പഴയ മുസ്ലീംകച്ചവട കേന്ദ്രമായിരുന്നെങ്കിലും ആ പ്രദേശത്തെ ഭൂരിഭാഗം ഭൂമിയുടെയും ഉടമസ്ഥത നൂറ്റാണ്ടുകളായി കല്ല്യാട് തറവാട്ടിന്റെ കൈവശമായിരുന്നു. പഴശ്ശിരാജാവിന്റെ സൈന്യത്തോടൊപ്പം കമ്പനിപട്ടാളവുമായുള്ള  പോരാട്ടത്തിന്റെ അവസാന ഘട്ടത്തിൽ അന്നത്തെ കല്യാട്ടു നമ്പ്യാരെ ഇംഗ്ളീഷുകാരിൽ നിന്നും ജാമ്യത്തിലെടുത്തത് ഇരിക്കൂറിലെ മാപ്പിള കച്ചവടക്കാരായിരുന്നു എന്ന് ബ്രിട്ടീഷുകാർ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതോടൊപ്പം ബ്രിട്ടീഷുകാരുമായി ആ സമയത്ത് കല്ല്യാട്നമ്പ്യാർക്കുണ്ടായിരുന്ന അടുത്ത ബന്ധം കലാപകാരികളെ പത്തിതാഴ്ത്താൻ പ്രേരിപ്പിച്ച മറ്റൊരു കാരണമായി. 

പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനായ കെ.എൻ പണിക്കർ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുസ്തകത്തിൽ കല്ല്യാട് നടന്ന മാപ്പിള ലഹളയെക്കുറിച്ച് വിവരിക്കുന്നുണ്ട് 7. മട്ടന്നൂർ തങ്ങളുടെ വീടാക്രമണത്തിനു ശേഷം ബ്രിട്ടീഷ് പട്ടാളക്കാരോട് ഏറ്റുമുട്ടാൻ പഴശ്ശിയിലേക്കു നീങ്ങിയ ലഹളക്കാരെ കല്ല്യാടേക്ക് നയിച്ചത് വളപ്പിനകത്ത് ഹസ്സൻ കുട്ടി എന്ന ഇരിക്കൂറിലെ ധനികനായ മുസ്ലിം കച്ചവടക്കാരനാണെന്ന് അതിൽ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇരിക്കൂറിലെ ഭൂരിഭാഗം ഭൂമിയുടെയും  ജന്മിയായ കല്യാട്ട് തറവാട്ടിലെ അനന്തനുമായി എട്ടുവർഷമായി നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു ഭൂമി തർക്കം അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നുവത്രെ. പണിക്കർ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഇരിക്കൂറിലെ മാപ്പിള ബസാർ മുഴുവൻ നിലനിന്നത് കല്ല്യാട് തറവാട്ടിൽ നിന്നും അവഗണിക്കുകയോ കൈയ്യേറുകയോ നഷ്ടപ്പെടുകയോ ചെയ്ത ഭൂമിയിലായിരുന്നു എന്നാണ്. തന്റെ മുൻഗാമികളുടെ കാലത്ത്  അന്യാധീനപ്പെട്ട ഭൂമി തിരിച്ചു പിടിക്കാൻ അനന്തൻ നടത്തിയ ശ്രമങ്ങളാണ് ഇരിക്കൂറിൽ അദ്ദേഹത്തിന് ശത്രുക്കളെ ഉണ്ടാക്കിയത്. ഏറ്റുമുട്ടലിൽ അവസാനം കല്യാടു വെച്ചും പിന്നീട് ചാവശ്ശേരി വെച്ചും മരിച്ച രണ്ടുപേർ ആക്രമണത്തിന്റെ കാരണത്തെക്കുറിച്ച് വിവരിച്ചത്,  മട്ടന്നൂരിൽ ആക്രമണം നടത്തിയത് കളത്തിൽ തങ്ങൾ എന്ന ദുഷ്ടനായ ജൻമി പള്ളിക്ക് വേണ്ടി നീക്കിവെച്ച സ്ഥലത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ മാപ്പിളമാരെ വഞ്ചിച്ചതുകൊണ്ടാണെന്നും എന്നാൽ കല്ല്യാട് നമ്പ്യാരോട് പ്രത്യേകിച്ചു വിരോധമൊന്നുമില്ലെന്നുമാണ്. അവരെ അങ്ങോട്ടു നയിച്ചവരുടെ സ്വന്തം താൽപര്യങ്ങൾക്ക് മാത്രമായിരുന്നു ആക്രമണത്തിന് പ്രകോപനമായത് എന്ന് വ്യക്തമാവുന്നു. 
1921 ലെ ലഹളയെക്കുറിച്ച് കേരളാ പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ്സ് കമ്മിറ്റി പ്രസിഡണ്ടും ലഹളയുടെ ദൃക്സാക്ഷിയും ആയിരുന്ന  കെ . മാധവൻ നായർ  മലബാർ കലാപം എന്ന തന്റെ പുസ്തകത്തിൽ വിശദമായി എഴുതുന്നുണ്ട്. സത്യസന്ധമായി മുഖംനോക്കാതെ കാര്യങ്ങൾ വിശദീകരിക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുസ്തകം മരണാനന്തരം മാത്രമേ  പ്രസിദ്ധീകരിക്കാൻ സാധിച്ചുള്ളൂ. പ്രസ്തുത  പുസ്തകത്തിൽ കല്ല്യാട് നടന്ന ലഹളയെപ്പറ്റി മാധവൻനായർ പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട്. പക്ഷെ ലഹളസമയത്തെ തറവാട്ട് കാരണവരുടെ പേര് തെറ്റായി കല്യാട്ട് ചാത്തുക്കുട്ടി നമ്പ്യാർ എന്നാണ് പുസ്തകത്തിൽ പ്രതിപാദിച്ചു കാണുന്നത്.  മാധവൻ നായർ എഴുതുന്നു,
“മട്ടന്നൂരിൽ ക്ഷേത്രങ്ങൾ നശിപ്പിക്കുകയും ചിലരെ കൊല്ലുകയും ചെയ്തതതിന്നു ശേഷം ലഹളക്കാർ കല്യാട്ട് ചാത്തുക്കുട്ടി നമ്പ്യാരുമായി ഏറ്റുമുട്ടി. അതിനിടയിൽ ഇവരുടെ നേരെ യുദ്ധത്തിനായി കണ്ണൂരിൽ നിന്നും പട്ടാളം പുറപ്പെട്ടു. പക്ഷെ പട്ടാളം എത്തുന്നതിനു മുമ്പായി കല്യാട്ടു നമ്പ്യാരുടെ ആൾക്കാർ ലഹളക്കാരെ കൊന്നു. ഹിന്ദുക്കൾ ലഹളക്കാരുമായി പൊരുതി ലഹളക്കാരെ നശിപ്പിച്ചതിന്ന് ഈ ദൃഷ്ടാന്തം മാത്രമേ 1836 നു ശേഷം മാപ്പിള ലഹളകളുടെ ചരിത്രത്തിൽ കാണുന്നുള്ളൂ. അതു വടക്കെ മലബാറിൽ ആയിരുന്നു താനും8".

കല്യാടു നടന്ന മാപ്പിള കലാപത്തിന്റെയും അതിന്റെ അനനതര സംഭവങ്ങളുടെയും ചരിത്രപ്രാധാന്യം പല കാരണങ്ങളാൽ ശരിയായരീതിയിൽ മനസ്സിലാക്കപ്പെടുകയോ ചർച്ചചെയ്യപ്പെടുകയോ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മാപ്പിള കലാപങ്ങൾ ജൻമി- ഭൂവുടമ പ്രശ്നങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിച്ച് ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടപ്പോൾ അത്തരത്തിൽ നേരത്തെ പ്രശ്നങ്ങളൊന്നും നിലവില്ലാത്തിടത്ത് നടന്ന ലഹളയെന്ന വിശേഷണം ഇതിന്നുണ്ട്.  അതോടൊപ്പം ലഹളയെപ്പേടിച്ച് കാടുകളിലും മറുനാടുകളിലും ഓടിരക്ഷപ്പെട്ട ഒട്ടേറെ കഥകൾക്കിടയിൽ ധീരമായ ചെറുത്തു നിൽപ്പെന്ന നിലയിൽ രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടേണ്ട ഒന്നാണ് ഈ സംഭവം.  ഹിന്ദുക്കളുടെ ഇടയിൽ മാപ്പിള കലാപങ്ങൾക്കെതിരെ ഉണ്ടായ ഏക ചെറുത്തു നിൽപ്പായി ഈ സംഭവത്തെ പലരും വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.9. ജാതി-സമുദായ ഭിന്നതകൾ കർശ്ശനമായി നിലനിന്നു എന്നു കരുതപ്പെടുന്ന കാലത്ത് അത്തരം വ്യത്യാസങ്ങൾക്കതീതമായുള്ള ഒത്തുചേർന്ന ചെറുത്ത് നിൽപ്പ് പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. ഈ സംഭവത്തിനു ശേഷം ബ്രിട്ടീഷുകാർ പാരിതോഷികങ്ങൾ പ്രഖ്യാപിച്ചവരുടെ പട്ടിക പരിശോധിച്ചാൽ ആ പ്രത്യേകത  മനസ്സിലാവും.  അക്കാലത്തെ തറവാട്ടംഗങ്ങളോടൊപ്പം   താഴ്ന്നതെന്നും കീഴ്ജാതിയെന്നും ഉയർന്നതെന്നും വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന  എല്ലാ വിഭാഗങ്ങളിലും പെട്ടയാളുകൾ അതിലുണ്ട്.




1 Logan, W.,Malabar Manual, Volume 2, Reprint 1989, Asian Educational Service.p. 569
2 Panikkar, K.N, Against Lord and State- Religion and Peasant Uprisings in Malabar 1836-1921.,Oxford University Press,p82.
3 Correspondence of Moplah Outrages in Malabar for the year 1849-53, United Scottish Press, 1863.
4 Logan, W.,Malabar Manual, Volume 2, Reprint 1989, Asian Educational Service.p 570
5 Correspondence of Moplah Outrages in Malabar for the year 1849-53, United Scottish Press, 1863.
6 Logan, W.,Malabar Manual, Volume 2, Reprint 1989, Asian Educational Service.p 570
7 Panikkar, K.N, Against Lord and State- Religion and Peasant Uprisings in Malabar 1836-1921.,Oxford University Press,p82
8 മാധവൻ നായർ, കെ, മലബാർ കലാപം pp40
9 Dr. Deepesh V.K, 1921 പാഠവും പൊരുളും,ജൻമഭൂമി ബുക്ക്സ് 2016


2020, സെപ്റ്റംബർ 4, വെള്ളിയാഴ്‌ച

പൂ‍ർത്തിയാകാത്ത യാത്ര

    ഗുഹാവതിയിൽ നിന്നും നഗ‍ർലഹോണിലേക്കുള്ള ഡോണിപോളോ എക്സ്പ്രസ്സ് (Donyi-Polo എന്നാൽ സൂര്യനും ചന്ദ്രനും. അരുണാചൽ-ടിബറ്റൻ-ബ‍ർമ്മ പ്രദേശങ്ങളിലെ തദ്ദേശീയരുടെ പ്രകൃത്യാരാധനയിൽ അധിഷ്ഠിതമായ വിശ്വാസസംഹിതയെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.) രാത്രി 9 മണിക്കു തന്നെ പുറപ്പെട്ടു. സാധാരണ സഞ്ചരിച്ചിട്ടുള്ള തീവണ്ടികളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി കൂടുതൽ എ.സി കോച്ചുകളുള്ള വൃത്തിയും വെടിപ്പുമുള്ള പുതിയ കമ്പാർട്ട്മെന്റുകൾ. 2015 ൽ ആരംഭിച്ചതാണത്രേ ഈ വണ്ടി. അന്തസ്സിൽ വേഷം ധരിച്ച് ഗൗരവം തോന്നിക്കുന്ന ഭാവമുള്ള യാത്രക്കാർ. പൂമ്പാറ്റകളെത്തേടിയുള്ള വടക്കു കിഴക്കൻ യാത്രയുടെ രണ്ടാം പാദത്തിൽ ചിത്രശലഭവിദഗ്ദ്ധനായ ബാലകൃഷ്ണൻ വളപ്പിൽ കൂടി എത്തിയതോടെ ചന്ദ്രേട്ടനും പപ്പൻമാഷും അടങ്ങിയ സംഘത്തിന്റെ ആവേശം ഉയരത്തിലായി. ഇനിയുള്ള നാലഞ്ച് ദിനങ്ങൾകൊണ്ട് അരുണാചൽ പ്രദേശിന്റെ അതിവിപുലവും വ്യത്യസ്തവുമായ ശലഭ വൈവിധ്യം അനുഭവിച്ചറിയാനുള്ള യാത്രയുടെ തുടക്കത്തിലായിരുന്നു ഞങ്ങളുടെ സംഘം.

    രാവിലെ നാലുമണിയാകുമ്പോഴേക്കും തീവണ്ടി അരുണാചലിന്റെ തലസ്ഥാനമായ ഇറ്റാനഗറിന്റെ പ്രാന്തപ്രദേശത്തുള്ള നഗ‍ർലഹോണിലെത്തി. അരുണാചലിലെ അവസാനസ്റ്റേഷനായ അവിടെ ആകെ മൂന്നു തീവണ്ടികൾ മാത്രമാണ് വന്നുപോകുന്നത്. പുതുമോടിയിൽ അണിഞ്ഞൊരുങ്ങിനിൽക്കുന്ന സ്റ്റേഷന്റെ പുറത്തിറങ്ങുന്നിടത്ത് ആയുധസന്നാഹങ്ങളോട് കൂടിയ സുരക്ഷാഉദ്യോഗസ്ഥർ അന്യസംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നുമെത്തുന്നവരിൽ നിന്നും ഇന്നർലൈൻ പെർമിറ്റ് വാങ്ങി പരിശോധിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. മറ്റ് വടക്കുകിഴക്കൻ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഭാരതത്തിന്റെ മുഖ്യധാരയുമായി കൂടുതൽ ചേർന്നുനിൽക്കുന്ന സംസ്ഥാനം അരുണാചലാണെന്ന് എവിടെയോ വായിച്ചത് ശരിയാണെന്ന് അൽപസമയം കൊണ്ടു മനസ്സിലായി. സംസാരഭാഷയും ബോർഡുകളിലെ ഭാഷയും ഹിന്ദിയായതാവണം പ്രധാന കാരണം, ചൈനയുമായി നേരിട്ട് അതിർത്തി പങ്കിടുന്നതുകൊണ്ട് രാജ്യഭരണകൂടം ചെലുത്തുന്ന കൂടുതൽ ശ്രദ്ധയും അതിനുള്ള കാരണമാണ്. ഗോത്രവർക്കാരുടെ പതിറ്റാണ്ടുകളായുള്ള സമ്പൂ‍ർണ്ണ മതപരിവർത്തനശ്രമങ്ങളുടെ ഫലമായി അയൽസംസ്ഥാനങ്ങളായ നാഗാലാന്റും മണിപ്പൂരും മേഘാലയയും 90 ശതമാനം ക്രിസ്തുമതത്തിലേ മാറിക്കഴിഞ്ഞപ്പോൾ പരമ്പരാഗത ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും പ്രകൃത്യാരാധന രീതികളും പിൻതുടരുന്ന വൈവിധ്യമാർന്ന ഗോത്രവിഭാഗക്കാരാണ് ഇന്നും ഇവിടുത്തെ 70 ശതമാനത്തോളം പേർ എന്നതും മറ്റൊരു പ്രധാന കാരണമായിരിക്കണം. ഒരു സംസ്ഥാന തലസ്ഥാനത്തെ റയിൽവെ സ്റ്റേഷന്റെ തിരക്കോ ആൾക്കൂട്ടമോ ഇല്ലാത്ത വൃത്തിയും വെടിപ്പുമുള്ള റയിൽവേസ്റ്റേഷൻ. സ്റ്റേഷനിൽ ആകെ ഉണ്ടായിരുന്ന ചായ സ്റ്റാളിൽ നിന്നും എല്ലാവരും ഒരോ കപ്പ് ചായ കുടിച്ചു. യാത്രയുടെ രണ്ടാം പകുതിയിലെ നായകസ്ഥാനം ഏറ്റെടുത്ത ബാലകൃഷ്ണൻ വളപ്പിൽ സർ പാർക്കിങ് ഏരിയക്ക് പുറത്തു നിർത്തിയ ചില വണ്ടികളിലെ ഡ്രൈവർമാരെ സമീപിച്ച് ലക്ഷ്യസ്ഥാനമായ സിറോയിലേക്കുള്ള വാഹനലഭ്യത അന്വേഷിക്കാനിറങ്ങി. അവിടെനിന്നും നൂറ്റിനാൽപ്പതോളം കിലോമീറ്റുകൾക്കപ്പുറത്താണ് സിറോ. സംഘാംങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ തവണ വടക്കുകിഴക്കൻ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പ്രത്യേകിച്ചും, ഇന്ത്യയാകെ പൊതുവെയും സന്ദർശിച്ച അദ്ദേഹം നിശാശലഭങ്ങളുടെ നിരീക്ഷണത്തിന് വിപുലമായ സന്നാഹങ്ങളുമായാണ് പുറപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ഏതോ ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥനെ യാത്രയയക്കാൻ സ്റ്റേഷനിലെത്തിയ ഒരു പോലീസുകാരനോട് സിറോയിലേക്കുള്ള യാത്രാസാധ്യതകളെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കാൻ ഇടയായത് നന്നായി. ഞങ്ങളുടെ ഭാഗ്യത്തിന്, സിറോ നിവാസിയായ അദ്ദേഹം വാടക പരമാവധി കുറച്ച് ഒരു സുമോ വിളിച്ച് ഏർപ്പെടുത്തിത്തന്നു. പുനരാംരംഭിച്ച സാമാന്യം ശക്തിയുള്ള തണുത്ത ചാറ്റൽമഴയിൽ കെട്ടുകളും ഭാണ്ഡങ്ങളുമേറ്റി എല്ലാവരും വണ്ടിയിൽക്കയറി.

    നിർത്താതെ പെയ്ത മഴയിൽ തോടുകളായിത്തീർന്നിരിക്കുന്നു, റോഡുകളെല്ലാം തന്നെ. ഏതാനും കിലോമീറ്ററുകൾക്കപ്പുറമുള്ള ചെക് പോസ്റ്റിൽ രേഖകളും കാണിച്ച് യാത്ര തുടർന്നു. കുത്തനെയുള്ള കയറ്റം കയറാൻ തുടങ്ങുമ്പോഴേക്കും കാലാവസ്ഥ പിന്നെയും ദുഷ്കരമായി. പെയ്തു തോരാത്ത മഴയും മൂടൽമഞ്ഞും ഇടുങ്ങിയ റോഡും ചെങ്കുത്തായ വളവുകളും ആ വിദൂര ദേശത്ത് വല്ലാത്ത പേടി തോന്നിച്ചു. പലയിടങ്ങളിലും കുന്നുകളൂർന്നിറങ്ങി, റോഡിൽ കൂറ്റൻ പാറക്കൂട്ടങ്ങളും മണ്ണും ചെളിയും അടിഞ്ഞുകൂടിയിരിക്കുന്നു. വാഹനങ്ങൾ അതിനിടയിലൂടെ സാവധാനം ശ്രദ്ധിച്ച് ഊഴമിട്ടു കടന്നു പോകുന്നു. വീതികുറഞ്ഞ ചിലയിടങ്ങളിലാവട്ടെ റോഡിന്റെ നല്ലൊരു ഭാഗം ഇടിഞ്ഞുതാണു താഴേക്കു പതിച്ചിരിക്കുന്നു. കിലോമീറ്ററുകളോളം ജനവാസത്തിന്റെ ലക്ഷണങ്ങളേ ഇല്ല. ഒന്നു രണ്ടിടങ്ങളിൽ ചുവപ്പും കറുപ്പും നിറമുള്ള പ്രളയജലം കുതിച്ചൊഴുകുന്ന നദികളും ദൂരെയായി ദൃശ്യമായി. തികച്ചും അന്യമായ ഭൂപ്രകൃ‍തിയും പേടിപ്പെടുത്തുന്ന കാലാവസ്ഥയും ഞങ്ങളുടെ മനോനിലയെ ആകെ അസ്വസ്ഥരാക്കിയെങ്കിലും 'ഇതൊക്കെ ഇവിടെ സർവ്വസാധാരണം' എന്ന മട്ടിലുള്ള ഞങ്ങളുടെ ഡ്രൈവറുടെ മുഖഭാവം ഏറെ ആശ്വാസപ്രദമായി അനുഭവപ്പെട്ടു. അന്റോണിയോ ബോലിങ്ബ്രോക്ക്- കെന്റ് എന്ന ബ്രിട്ടീഷ് എഴുത്തുകാരിയുടെ അരുണാചൽ യാത്രയെക്കുറിച്ചുള്ള 'പ്രഭാതപ്രകാശിത പർവ്വതങ്ങളുടെ നാട് ' (‘Land of the Dawn-lit Mountains’) എന്ന രസകരമായ പുസ്തകം യാത്രയ്ക്ക് മുന്നേ വാങ്ങിയിരുന്നുവെങ്കിലും പിന്നീടാണ് വായിക്കാനായത്. ഒരു മോട്ടോർസെക്കിളിൽ ഭൂരിഭാഗം സമയവും തനിച്ച് യാത്രചെയ്ത് ഗോത്രഗ്രാമങ്ങളിലും ബുദ്ധവിഹാരങ്ങളിലും സൈനികക്യാമ്പുകളിലും അന്തിയുറങ്ങി, തദ്ദേശീയരുമായി സൗഹൃദം പുലർത്തി ആഴ്ചകളെടുത്ത് ചെറുപ്പക്കാരിയായ സ്ത്രീ നടത്തിയ ആ യാത്ര ഒരേ സമയം അപകടകരവും ആവേശകരവും ആയിത്തീർന്നതെങ്ങിനെ എന്ന് ഈ ദൃശ്യങ്ങൾ ഓർത്തപ്പോൾ ഉൾക്കൊള്ളാനായി. മൂന്നു മണിക്കൂറോളം സഞ്ചരിച്ചതിനുശേഷം പ്രഭാതഭക്ഷണവും ഉച്ചഭക്ഷണവും ഒരുമിച്ച് വഴിയിലുള്ള ഒരു ചെറിയ ടൗണിൽ നിന്നും കഴിച്ചു. അരുണാചലിലെ ആദ്യ ഭക്ഷണം, അഞ്ചാറു പ്ളേറ്റുകളിൽ ഇലക്കറികളും മറ്റും ചേർന്ന് തനതു രീതിയിലുള്ളതായിരുന്നു.

    ഭക്ഷണത്തിനു ശേഷമുള്ള യാത്ര അൽപം കൂടി കയറ്റം കുറഞ്ഞ വഴികളിലൂടെ. വഴിമധ്യേ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ചില വനവാസി ഗ്രാമങ്ങളിൽ ആളനക്കം. 26 ഓളം വ്യത്യസ്ത ഗോത്രവിഭാഗക്കാരും നൂറിൽ പരം ഉപഗോത്രവിഭാഗങ്ങളും അടങ്ങിയതാണ് അരുണാചലിലെ തദ്ദേശീയജനത. കാടുകളും നാടുകളും കടന്ന് ചാറൽ മഴയുടെ അകമ്പടിയോടെ രണ്ടുമണിയോടു കൂടി ഞങ്ങളുടെ വാഹനം സീറോ ടൗണിലെത്തി. ധാരാളം കേന്ദ്ര- സംസ്ഥാന സ‍ർക്കാർ ഓഫീസുകളും ബേങ്കുകളും വ്യാപാരസ്ഥാപനങ്ങളും കെട്ടിടങ്ങളും ഉള്ള സാമാന്യം വലിയ ഒരു പട്ടണമാണ് സിറോ. അപ്പർ സുബാൻസിരി ജില്ലയുടെ ആസ്ഥാനം. മുൻകൂട്ടി അറിയിച്ചിരുന്നതിനാൽ, വിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനും സിറോയിലെ ഇക്കോ-ടൂറിസം പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്ത്വം നൽകുന്ന ആളുമായ പുണ്യോചദ്ദ അവിടെ ഞങ്ങളെ കാത്തിരിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു.

    അദ്ദേഹത്തിന്റെ വീടിനോട് ചേർന്ന് തന്നെയുള്ള ഹോം സ്റ്റേയിലാണ് അന്നു തങ്ങേണ്ടത്. ആധുനികമായ എല്ലാ സജ്ജീകരണങ്ങളുമുള്ള ആ കെട്ടിടം പ്രകൃതിയോട് ഇണങ്ങിനിൽക്കുന്നതായിരുന്നു. ആ പ്രദേശത്തെ എല്ലാ താമസസ്ഥലങ്ങളുടെ നിർമാണത്തിലും ഈ രീതിയാണ് അനുവർത്തിച്ചിരിക്കുന്നതെന്ന് പിന്നീട് മനസ്സിലായി. ആധുനിക സൗകര്യങ്ങളെല്ലാമുള്ള ശാന്തമായ താമസസ്ഥലം. കുളി കഴിഞ്ഞ് ചൂടുകട്ടൻ ചായയും ബിസ്ക്കറ്റും കഴിച്ച് പുറത്തിറങ്ങുമ്പോഴേക്കും മഴയ്ക്ക് ശമനമുണ്ടായി.

    രാജ്യത്തിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തുനിന്നും ഏറ്റവും വടക്ക്-കിഴക്ക് അറ്റത്തേക്കെത്തുമ്പോൾ കാഴ്ചകളും ഏറെ അപരിചിതം, ഒപ്പം തേടിയെത്തിയ ശലഭങ്ങളിലും വൈവിധ്യവും വ്യത്യസ്തതയും. ചാറിക്കൊണ്ടിരുന്ന മഴയിലും, പ്രഥമദിനത്തിൽ ഞങ്ങളെക്കാണാൻ ചില വി.ഐ.പി ശലഭങ്ങൾ മിന്നൽ സന്ദ‍ർശനങ്ങൾക്ക് തയ്യാറായി സ്ഥലത്തെത്തി. ജീവിതത്തിലാദ്യമായി കൺമുന്നിലെത്തിയ പലതും അമ്പരപ്പും വിസ്മയവും ജനിപ്പിച്ചു. താമസസ്ഥലത്തിന് മുന്നിലുള്ള ചെറുപൂന്തോട്ടത്തിൽ തന്നെ ധാരാളം ചിത്രശലഭങ്ങൾ. വീട്ടിനു ചുറ്റുമുള്ള മുളകൊണ്ടുനി‍ർമ്മിച്ച മതിൽ കടന്ന് ഒരു ചെറുമലഞ്ചെരിവിനപ്പുറമായി കിടക്കുന്ന വിശാലമായ വയൽപരപ്പിനു സമീപത്തേക്ക് നടന്നു. അവിടെയും ധാരാളം ശലഭങ്ങൾ. ഒന്നിലേറെ തവണ ഇതേസ്ഥലം സന്ദർശിച്ചിട്ടുള്ള ശലഭവിദഗ്ദ്ധരായ വളപ്പിൽ സാറിനും ചന്ദ്രേട്ടനും അവരൊക്കെ പരിചയക്കാരായിരുന്നു. കോമൺ ഫ്ലാഷ് (Common Flash – Rapala nissa), ഹിമാലയൻ പഞ്ചനേത്രി (Himalayan Five-ring - Ypthima sakra), നേവാ‍ർ ത്രീറിംഗ്(Newar Three-ring Ypthima newara),പൊന്തചുറ്റൻ(Sailor), ബ്ലുപാൻസി (Blue Pansy - Junonia orithya ), കാബേജ് വൈറ്റ് (Asian Cabbage White- Pieris canidia), നാട്ടുവേലിനീലി (Common Hedge Blue - Acytolepis puspa ), ചില തുള്ളൻ ശലഭങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയോടൊപ്പം ചില സഫയർ ശലഭങ്ങളും (Sapphires) ഇന്ത്യൻ ഫ്രിട്ടിലറി (Tropical Fritillary -Argynnis hyperbius), ലാർജ് സിൽവർ‍ സ്ട്രൈപ് (Large Silverstripe -Argynnis childreni), സ്പാൻഗിൾ (Spangle -Papilio_protenor), സർജന്റ് മേജർ (Sergeant-major - Abrota ganga ) എന്നീ വി.ഐ.പികളും ദർശനം നൽകി. ചിലർ ക്യാമറയ്ക്ക് മുന്നിൽ അണിഞ്ഞൊരുങ്ങി നിൽക്കാൻ തയ്യാറായപ്പോൾ മറ്റുള്ളവ‍ർ ദിങ്മാത്രദർശനസൗഭാഗ്യമേകി അപ്രത്യക്ഷരായി. മൂന്നു ദിവസങ്ങൾക്കു ശേഷം, മടക്കയാത്രക്കു മുന്നേ ലഭിച്ച അൽപസമയം വീണ്ടുമവിടെ ചുറ്റിത്തിരിഞ്ഞ ഞങ്ങൾക്ക് സമൃദ്ധമായ പച്ചപ്പുകൾക്കിടയ്ക്കായി കോമൺ വിൻഡ്മില്ലും (Common Windmill - Byasa polyeuctes ) ഓറഞ്ച്ഓക്ക് ലീഫും (Orange Oakleaf- Kallima inachus) ബ്ളുപീകോക്കും (Blue Peacock -Papilio arcturus) ടെയിൽഡ് റെഡ്ഫോറസ്റ്ററും (Tailed Red Forester - Lethe sinorix ) കോർണീലിയനും (Cornelian - Deudorix epijarbas) ദൃശ്യവിരുന്നൊരുക്കി.

    ഏറെ സമയം അവിടെ ചിലവഴിച്ചശേഷം, ശുഭകരമായ തുടക്കം ലഭിച്ചതിന്റെ ആഹ്ളാദാതിരേകവുമായി തിരിച്ചുനടന്നു. തന്റെ ദീർഘമായ ശലഭയാത്രകളെക്കുറിച്ചുള്ള വളപ്പിൽ സാറിന്റെ ആദ്യന്തം ആകർഷകവും ഉദ്വേഗഭരിതവുമായ വിവരണങ്ങളിൽ ലയിച്ചിരുന്നപ്പോൾ തണുപ്പും ഒപ്പം ഇരുട്ടും കൂടിക്കൂടി വന്നത് അറിഞ്ഞതേയില്ല. രാത്രി ഭക്ഷണം തയ്യാറായെന്ന അറിയിപ്പുമായി ആതിഥേയനെത്തി. മുഴുവനായി മരങ്ങളും മുളകളും മാത്രം കൊണ്ടു നിർമ്മിച്ച പരമ്പരാഗതശാലിയിലുള്ള സുന്ദരമായ ഭവനം. ഒരു ചെറിയ കുന്നിൻ ചെരിവിലുള്ള ആ വീടിന്റെ അടിത്തറ തുടങ്ങുന്നത് കോൺക്രീറ്റ് തൂണുകളിൽ നിന്നും. ആ തൂണുകൾക്കു മുകലിലായി ഏറ്റവും അടിവശത്തായി വിറകും വീട്ടു സാമാനങ്ങളും സൂക്ഷിക്കാനായി ഭൂമിക്കടിയിൽ ഒരു നില. അതിനു മുകളിലായി മരത്തടികളിൽ തീർ‍ത്ത വീടിന്റെ ചുമരുകൾ, പോളിഷ് ചെയ്ത ഭംഗിയുള്ള മുളകൾ കൊണ്ടു നി‍ർമിച്ചവയായിരുന്നു. അരുണാചൽകാരനായ ഒരു ഫേസ്ബുക്ക് സുഹൃത്ത് ഈയ്യിടെ 'മുളയോടൊപ്പം ജീവിക്കുക, മുളയോടൊപ്പം മരിക്കുക' എന്ന തങ്ങളുടെ ലളിതസിദ്ധാന്തം പോസ്റ്റ് ചെയ്തപ്പോൾ അത് വനവാസികളുടെ ലാളിത്യത്തിന്റെയും പ്രകൃത്യുൻമുഖതയുടെയും ദർശനമായിത്തോന്നി. വീടിന് ഉൾവശം വളരെ വിശാലം. മുറികളിലെ ചുമരുകൾ തനത് കരകൗശലവസ്തുക്കളാൽ ലളിതവും ആക‍ർഷകവുമായി ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. സ്വീകരണമുറിയിലെ മുളകൾകൊണ്ടുള്ള ഇരിപ്പിടങ്ങളുടെ നടുവിലായി വിറകുകൾ കത്തിച്ച് തീക്കായാനുള്ള അടുപ്പ്. ആ മുറിയോട് ചേ‍ർന്നുതന്നെ തുറന്ന് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന അടുക്കള. തനത് രുചിയുള്ള ആഹാരം, കൊടുംതണുപ്പിൽ കുങ്കുമനിറത്തിൽ കത്തിയുയരുന്ന തീജ്വാലകൾക്കരികിൽ ഇരുന്ന് ആ രാത്രി കഴിച്ചത് തികച്ചും അവിസ്മരണീയമായ അനുഭവമായിത്തീർന്നു. അതോടൊപ്പം മറക്കാനാവാത്തതായിരുന്നു ആതിഥേയന്റെ തുറന്ന സ്നേഹോഷ്മളമായ പെരുമാറ്റവും ഇടപെടലുകളും.

Ancema ctesia 1 Argynnis hyperbius1 Celaenorrhinus ratna
Bi-spot Royal
Tropical Fritillary
Ratna Flat
Dodona eugenes Euploea midamus Hypolycaena kina3
Tailed Punch
Blue-spotted Crow
Blue Tit
Hestinalis nama Parantica melaneus Papilio protenor
Circe
Chocolate Tiger
Spangle
Rapala nissa Notocrypta feisthamelii Deudorix epijarbas
Common Flash
Spotted Demon
Cornelian

    അടുത്ത ദീവസം രാവിലെ തലേവാലി വൈൽഡ് ലൈഫ് സാങ്ച്വറിയിലെ കാടിന്നുള്ളിലെ പങ്കേ എന്ന  വനംവകുപ്പിന്റെ ആസ്ഥാനത്തേക്കുള്ള യാത്ര ആരംഭിച്ചു. കാട്ടുവഴി ആരംഭിക്കുന്നിടത്തു നിന്നും രണ്ട് വനംവകുപ്പ് ജീവനക്കാർ ഞങ്ങളുടെ വഴികാട്ടികളായി മുന്നിൽ നടന്നു. സാധാരണ വാഹനങ്ങൾക്ക് യാത്ര സാധ്യമല്ലാത്ത ആ പങ്കേയിലേക്കുള്ള പതിനാറ് കിലോമീറ്റ‍ർ ദൂരം കാട്ടിലൂടെ നടന്നു പോകണം. കൈയ്യിലുള്ള ഭാണ്ഡകെട്ടുകളും മറ്റും ഞങ്ങളുടെ ആതിഥേയനായ പുണ്യോയുടെ ജിപ്സിയിൽ കയറ്റി. റോഡിനോട് സാദൃശ്യം മാത്രമുള്ള, കല്ലുകളും ചെളിച്ചാലുകളും നിറഞ്ഞ ആ പാതയിലൂടെ തുള്ളിയും ചാടിയും പോകാനാവുന്നത് ആ വണ്ടിക്ക് മാത്രം; അതും വിദഗ്ദ്ധനും പാത സുപരിചിതനും ആയ സാരഥിയാണെങ്കിൽ മാത്രം. നല്ല തെളിഞ്ഞ ആകാശത്തിനു കീഴിലുള്ള ആ നടത്തം തുടക്കത്തിൽ ഏറെ ആവേശം നിറഞ്ഞതായി. അപരിചിതമായ ഭൂപ്രദേശങ്ങളിലൂടെ അപൂ‍ർവ്വവും ഇന്നേവരെ കണ്ടിട്ടില്ലാത്തതുമായ ശലഭങ്ങളെ അന്വേഷിച്ചുള്ള ആ ദൂരം നടന്നുകയറാൻ തന്നെയായിരുന്നു എല്ലാവരുടെയും ആഗ്രഹം.

    ഒരു മലഞ്ചെരിവിലൂടെയുള്ള യാത്രയുടെ ആരംഭത്തിൽ തന്നെ അപരിചിതരായ ശലഭങ്ങളെത്തി ഞങ്ങളെ ആനയിച്ചു. വൈറ്റ് കോമഡോ‍ർ (White Commodore - Parasarpa dudu), ഗ്രീൻ കോമ‍ോഡോർ (Green Commodore - Sumalia_daraxa) എന്നിവ ക്ഷമയോടെ ക്യാമറയ്ക്കുമുന്നിൽ ഇരുന്നുതന്നു. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും സുന്ദരമായ ഭൂട്ടാൻ ഗ്ളോറിയെയും (Bhutan Glory - Bhutanitis lidderdalii ) കൈസർ- ഇ-ഹിന്ദ് ശലഭത്തെയും (Kaiser-i-Hind - Teinopalpus imperialis ), കുറിച്ചും അതിനെ കണ്ടുകിട്ടാനുള്ള സാധ്യതകളെക്കുറിച്ചും യാത്ര ആസൂത്രണം ചെയ്യുന്ന സമയത്ത് തന്നെ ചന്ദ്രേട്ടൻ ആവോളം കൊതിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. ഓരോ ഇലയനക്കവും ചിറകിളക്കവും ശ്രദ്ധിച്ചായിരുന്നു സംഘം മുന്നോട്ട് നീങ്ങിയത്. ഏതുകാലത്തും ഏതിടത്തും ചിത്രശലഭനിരീക്ഷകർക്കു മുന്നിൽ തന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം അറിയിക്കുന്ന പൂമ്പാറ്റ ഏതെന്ന് ചോദിച്ചാൽ, അതിന്നുള്ള ഉത്തരം ചോക്കലേറ്റ് പാൻസിയാണെന്നുള്ളത് ഒരിക്കൽ കൂടി ഉറപ്പിച്ചു. വേലിനീലികളുടെ (Himalayan Pale Hedge Blue - Udara dilectus) വലിയ കൂട്ടങ്ങൾ ഇടവിട്ടിടവിട്ട് പാതയിലെ ചളിയിലും ചാണകത്തിലും ചുറ്റിക്കളിക്കുന്നു. പാതയുടെ ഒരു വശം ചെങ്കുത്തായ താഴ്‍വര, മറുഭാഗം സസ്യനി‍ബിഢമായ മലഞ്ചെരിവും. വളവുകളും കയറ്റങ്ങളും ഇടയ്ക്കിടെ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ ബാഗിലുണ്ടായിരുന്ന ഉണങ്ങിയ മുന്തിരിയുടെയും ഈത്തപ്പഴത്തിന്റെയും പാക്കറ്റുകൾ അതിവേഗം കാലിയായി. ആ ദീർഘയാത്രയിൽ കണ്ട, പണ്ടെങ്ങോ സ്ഥാപിച്ച എഴുത്തുകൾ വ്യക്തമല്ലാത്ത നാഴികക്കല്ലുകൾക്കൊന്നും ആശ്വാസം നൽകാനായില്ല. കിലോമീറ്ററുകളുടെ ദൈർഘ്യം കൂടിയതുപോലെ. ഇടയ്ക്കിടെ ഉണ്ടാവുന്ന ചാറൽമഴയും വഴിക്ക് കുറുകെയുള്ള നീർച്ചാലുകളും അട്ടകളുടെ പ്രകടനങ്ങളെ മോശമല്ലാത്ത രീതിയിൽ പ്രോൽസാഹിപ്പിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ഓരോരുത്തരും സ്വന്തമായ നിരീക്ഷണത്തിലായിരുന്നതിനാൽ സംഘാംങ്ങൾ മുന്നിലും പിന്നിലും ആയി ആ യാത്ര തുട‍‍ർന്നു. ഉയരത്തിൽ പറന്നു ഒരു ശിഖരത്തിൽ ചിറക് വിരിച്ചിരുന്ന സാമാന്യം വലിയ ഒരു ശലഭത്തിന്റെ പിന്നാലെ കുറ്റിക്കാടുകളും വള്ളിപ്പടർപ്പുകളും വകഞ്ഞുമാറ്റി കാടുകയറിയ ചന്ദ്രേട്ടൻ , ഗ്രീൻ ‍ഡ്യൂക്കെന്ന (Green Duke - Euthalia sahadeva) ആകർഷകമായ ശലഭത്തെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ജീവിതയാത്രയിലെന്നതുപോലെ കാനനയാത്രയിലുും, അവസാനത്തെ കയറ്റമെന്നും അവസാനത്തെ വളവെന്നും പ്രതീക്ഷിച്ച പലതും അങ്ങിനെയാവില്ലെന്നറിഞ്ഞു. വഴിയിൽ വിവിധ ഇടങ്ങളിലായി കണ്ട ഓറഞ്ച് സ്റ്റാഫ് സർജന്റും (Orange Staff Sergeant - Athyma cama ), ബ്ളുടിറ്റും (Blue Tit - Hypolycaena kina), ചോക്കളേറ്റ് ടൈഗറും (Chocolate Tiger - Parantica melaneus) സ്പോട്ട്ഡ് ഡമണും (Spotted Demon -Notocrypta feisthamelii) ടൈറ്റ്ലേർസ് മൾട്ടിസ്പോട്ടഡ് ഫ്ളാറ്റും (Ratna Flat - Celaenorrhinus ratna tytleri ) ജസ്റ്ററും (Symbrenthia sp.) യെല്ലോ സ്പോട്ടഡ് സ്വിഫ്റ്റും (Yellow-spot Swift - Polytremis eltola) കുഞ്ഞൻ വരയൻ നീലി ശലഭങ്ങളും (Lineblues) നടത്തത്തിന് മാറി മാറി ആവേശം നൽകി. ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ കൂട്ടം പിരിഞ്ഞ് പലതായി നടന്നവ‍ർ ആവേശത്താൽ ഓടിയെത്തി അവയ്ക്ക് ചുറ്റും ക്യാമറകളുമായി വട്ടമിട്ടു, അടുത്ത ഇനത്തിനേ തേടി വീണ്ടും പലവഴിക്കായി. ഇടയ്ക്ക് സിംഗിൾടൺ (Singleton - Una usta ) എന്ന അപൂ‍ർവ്വ ശലഭം മുന്നിലെത്തിയെങ്കിലും എന്റെ മാത്രം ക്യാമറയ്ക്ക് മുന്നിൽ ഇരിക്കാൻ തയ്യാറാകാതെ എങ്ങോ പോയ്മറഞ്ഞു.

    ഇരുമലകൾക്കിടയിലൂടെ കടന്ന് കയറി മറ്റൊരു താഴ്‍വാരത്തിലേക്ക് എത്താനുള്ള വഴിയിൽ ചന്ദ്രേട്ടനും പപ്പൻമാഷും കാട്ടിലെ നടപ്പാതയിലേക്ക് തിരിഞ്ഞു. ഭൂട്ടാൻ ഗ്ളോറികൾ തേൻ നുകരാൻ വരാറുള്ള പൂക്കളുള്ള പാതയോരത്തിലൂടെ നടക്കാനായി ഞാൻ വളപ്പിൽ സാറിനെ അനുഗമിച്ചു. ചെടികളും പൂക്കളും ധാരാളമുണ്ടായിരുന്നുവെങ്കിലും ഭൂട്ടാൻഗ്ളോറി ആ വഴിക്ക് വന്നതേ ഇല്ല. ഉയരത്തിലെ ചെറിയ ചിറകിളക്കത്തെ പിൻതുടർന്നുപോയ ചന്ദ്രേട്ടന്റെ മുന്നിൽ കാത്തിരുന്ന ഭൂട്ടാൻ ഗ്ലോറിയെന്ന വിശിഷ്ടാതിഥി ദർശനം നൽകി. അതും തന്റെ ലാർവാഭക്ഷണസസ്യത്തിൽ മുട്ടയിടുന്ന അപൂർവ്വമായ കാഴ്ച. അൽപം ദൂരെ നിന്നുള്ള ആ ദൃശ്യം ചന്ദ്രേട്ടൻ ക്യാമറയിലാക്കി. അക്കാഴ്ച ക്യാമറയിൽ കണ്ടപ്പോൾ ചെറിയ നഷ്ടബോധം ഉണ്ടായെങ്കിലും ഇനിയുള്ള മൂന്നു ദിവസങ്ങൾ ഭൂട്ടാൻഗ്ളോറിയുടെ തട്ടകത്തിലാണല്ലോ ഞങ്ങൾ ഉണ്ടാവുക എന്നുള്ളത് പ്രതീക്ഷയാക്കിമാറ്റി നിരാശയെ വഴിമാറ്റി. ശലഭവഴികളിലൂടെയുള്ള സഞ്ചാരം തപസ്സാക്കിയവ‍ർക്കു മുന്നിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന ശലഭദേവതയുടെ ദർശനപുണ്യം തേടി ഇനിയുമേറെദൂരം താണ്ടണമെന്നു മനസ്സു സമാധാനിച്ചു.

    രാവിലെ ആരംഭിച്ച വനയാത്രയുടെ പര്യവസാനം ഏകദേശം മൂന്നരമണിയോടെയായിരുന്നു. ഹിമാലയത്തിന്റെ കിഴക്കൻ ചെരിവിലെവിടെയോ ഏറെ താണു കിടക്കുന്ന തലെവാലി വൈൽഡ് ലൈഫ് സാങ്ച്വറിയുടെ കവാടത്തിലെത്തി. സാമാന്യം ശക്തിയിൽ വെള്ളമൊഴുകുന്ന ഒരു അരുവിയുടെ മറുകരയിൽ അൽപം ഉയരത്തിൽ കിടയ്ക്കുന്ന മൂന്നു നാലു ചെറുകെട്ടിടങ്ങളാണ് ഉള്ളത്. ബാഹ്യലോകവുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്ത, മൊബൈൽ ഫോൺ റേഞ്ച് പോലും ഇല്ലാത്ത ആ പ്രദേശത്ത്, അരുവിക്ക് കുറുകേയുള്ള പാലത്തോട് ചേർന്ന് ചെറിയൊരു ചെക്പോസ്റ്റും. ഇക്കോ-ടൂറിസം ഒരു പ്രധാന പരിപാടിയായി കൊണ്ടുനടക്കുന്നതിനാൽ സന്ദർശകർക്കായി പരിമിതമായ സൗകര്യങ്ങൾ ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. തദ്ദേശീയരുടെ ഇക്കോഡവലപ്മെന്റ് സമിതികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടപ്പിലാക്കുന്ന പരിപാടികൾക്ക് ഈടാക്കുന്ന തുകയും, അതുകൊണ്ടു തന്നെ അൽപം കൂടുതലാണെന്നു തോന്നി. മലകളിൽ നിന്നും വരുന്ന പൈപ്പു വഴി മുറികളിലെത്തുന്ന കൊടുംതണുപ്പ് വെള്ളത്തിൽ കുളിയും കഴിഞ്ഞ് എല്ലാവരും ഭക്ഷണശാലയിലെത്തി. വനംവകുപ്പിന്റെ ഓഫീസുകളും ഇൻഫർമേഷൻ സെന്ററും ഒക്കെയുള്ള കോമ്പൗണ്ടിനകത്താണ് ഭക്ഷണശാല. മരത്തൂണുകളിൽ അൽപം ഉയർത്തി നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്ന വിശാലമായ ഭക്ഷണശാല മുഴുവനായും മുളനിർമിതം. മധ്യത്തിലായി കൊടുംതണുപ്പിനോട് പോരാടാൻ തീക്കൂട്ടുന്ന സ്ഥലം. രാവിലെ പൊതിഞ്ഞെടുത്ത ഉച്ചഭക്ഷണം തീയ്ക്ക് ചുറ്റുമിരുന്ന് അകത്താക്കി. ദീർഘനടത്തവും അട്ടകളുടെ കടിയും എല്ലാവരേയും അനങ്ങാൻപറ്റാത്ത പരുവത്തിലാക്കിയിരുന്നുവെങ്കിലും തണുപ്പും അന്തരീക്ഷവും ഉൻമേഷദായകമായിരുന്നു. യാത്രാനുഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചും വഴിയിൽ കണ്ട ശലഭങ്ങളേക്കുറിച്ചും പുതപ്പിനുള്ളിൽ ഇരുന്നു ഏറെനേരം സംസാരിച്ചു. ചില ശലഭങ്ങളുടെ പേരുകൾ ഐസക് കെഹിംകറുടെ 'ബട്ടർഫ്ളൈസ് ഓഫ് ഇൻഡ്യ' നോക്കി ഉറപ്പിച്ചു. അപ്പോഴേക്കും മൂന്നു നാലുപേരടങ്ങുന്ന മറ്റൊരു സന്ദർശകസംഘം അവിടെയെത്തിച്ചേർന്നു. വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നെത്തിയ ജന്തുശാസ്ത്ര ഗവേഷകരും അവരുടെ അധ്യാപകരും ഒക്കെ അടങ്ങിയ ആ സംഘം അവിടെയുള്ള ഉരഗങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിനെത്തിയവരായിരുന്നു.

    ചിത്രശലഭനിരീക്ഷണത്തോടൊപ്പം വളപ്പിൽ സാർ നിശാശലഭങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള കാര്യമായ പഠനം കൂടി ഉദ്ദേശിച്ചാണ് അവിടെ എത്തിയത്. നിശാശലഭങ്ങളുടെ വൈവിധ്യം ചിത്രശലഭങ്ങളുടെ വൈവിധ്യത്തേക്കാൾ അനേകമടങ്ങാണ്. ഇന്ത്യയിലാകെ പതിനായിരത്തിലധികം നിശാശലഭങ്ങളുണ്ടെന്നാണ് ഒരു ഏകദേശകണക്ക്. പൂമ്പാറ്റകളുടെ അത്ര വർണ്ണവൈവിധ്യമില്ലാത്തതുകൊണ്ടോ എന്തോ അവയെക്കുറിച്ച് ഏറെ വിവരങ്ങളൊന്നും ലഭ്യമല്ല. മറ്റ് പലതിലും എന്നതു പോലെ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ചെയ്തതതിൽ അപ്പുറം ഏറെയൊന്നും ഈ രംഗത്ത് പഠനങ്ങൾ മുന്നോട്ട് പോയിട്ടില്ല. ഇക്കാലത്തുപോലും നിശാശലഭപഠങ്ങളുടെ ഏറ്റവും ആധികാരികമായ റഫറൻസ് ജോർജ് ഹാംപ്സൺ (1860-1936) എന്ന ബ്രിട്ടീഷ് പ്ളാന്ററുടെ പുസ്തകങ്ങൾ മാത്രമാണ് എന്നറിയുമ്പോൾ ഇനിയും എത്ര മുന്നോട്ടു പോകേണ്ടതുണ്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. കണ്ടെത്താനും വിവരിക്കാനും ഒട്ടേറെ അവശേഷിക്കുന്ന നിശാശലഭങ്ങളിൽ പലതിനും മലയാളത്തിലെന്നല്ല ഇംഗ്ളീഷ് ഭാഷയിലും സാധാരണ നാമങ്ങളില്ല. വൈവിധ്യമാർന്നതും വർണ്ണഭംഗിയുള്ളതും അല്ലാത്തതുമായ ഇക്കൂട്ടരുടെ പിന്നാലെയാണ് കുറച്ചു വർഷങ്ങളായി ബാലകൃഷ്ണൻ വളപ്പിൽ സർ. കേരളത്തിലങ്ങോളമിങ്ങോളം സഞ്ചരിച്ച് നിശാശലഭങ്ങളെ നിരീക്ഷിച്ച്, വിവരണം നടത്തി, ജീവിതചക്രങ്ങൾ സൂക്ഷ്മതയോടെ പിൻതുടരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഈ യാത്രയിലെ പ്രഥമോദ്ദേശ്യം അരുണാചലിലെ നിശാശലഭങ്ങളെ രേഖപ്പെടുത്തലായിരുന്നു. നിശാശലഭങ്ങളെ നിരീക്ഷിക്കൽ താരതമ്യേന വിഷമം പിടിച്ച പണിയാണ്. പേര് സൂചിപ്പിക്കുന്നതു പോലെ രാത്രിയിലാണ് മിക്ക നിശാശലഭങ്ങളും പുറത്തുത്തിറങ്ങുക എന്നതിനോടൊപ്പം ചില നിശാശലഭങ്ങളുടെ സാന്നിദ്ധ്യം ശരീരത്തിൽ അലർജിയുണ്ടാക്കുന്നവയുമാണ്, ചിലവ ദുർഗന്ധം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നവയും മറ്റു ചിലവ വികൃതരൂപമുള്ളവയും ഇത്തിരിക്കുഞ്ഞൻമാരും ആണ്. പൂമ്പാറ്റകളെത്തേടി ഇന്ത്യയിൽ അങ്ങോളമിങ്ങോളം ക്യാമറയുമായി യാത്രചെയതിട്ടുള്ള അദ്ദേഹം നിശാശലഭനിരീക്ഷണത്തിനുള്ള വലിയ കൂട്ടം സാമഗ്രികളുമായാണ് ഈ ദൂരമത്രയും സഞ്ചരിച്ചെത്തിയിട്ടുള്ളത്. നിശാശലഭങ്ങൾക്ക് വന്നിരിക്കാനുള്ള വലിയസ്ക്രീനും അതിലേക്ക് അവയെ ആകർഷിക്കാനുള്ള നിരവധി ലെറ്റുകളടങ്ങിയ സംവിധാനവും കയറുകളും ക്ളിപ്പുകളും തൊട്ട് ചെറുതും വലുതുമായ നിരവധി സാധനങ്ങൾ, എല്ലാം ചിട്ടയോടെ വലിയ ഭാണ്ഢകെട്ടിൽ ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഉദ്ദേശിക്കുന്ന പ്രവർത്തനം അതിന്റെ പൂർണ്ണതയിൽ സഫലീകരിക്കാനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിഷ്കർഷ അപൂർവ്വവും അനന്യവും ഒപ്പം, മാതൃകാപരവും എന്ന് തോന്നി.


നിശാശലഭങ്ങളിൽ ചിലവ

Unide moth 24 Unide moth 23 Unide moth 22
Unide moth 21 Unide moth 20 Unide moth 19
Unide moth 6 Unide moth 17 Unide moth 02
Unide moth 16 Unide moth 15 Unide moth 14
Unide moth 13 Unide moth 12 Unide moth 11
Unide moth 10 Unide moth 09 Unide moth 08
Unide moth 07 Unide moth 01 Unide moth 05

    താമസിക്കുന്ന കെട്ടിടത്തിന്റെ വരാന്തയിൽ ക്രമീകരിച്ച മോത്ത് സ്ക്രീനിൽ ഇരുട്ടുപരക്കുമ്പോഴേക്കും സന്ദർശകർ എത്തിത്തുടങ്ങി, ആദ്യം വഴി തെറ്റിയെന്നതുപോലെ ഓരോന്നായി, പിന്നീട് ഒന്നിനു പിറകേ ഒന്നായി പതിറ്റുകണക്കിന്. ചിത്രശലഭങ്ങളെപ്പോലെ വൈവിധ്യവും വൈചിത്ര്യവും ഒപ്പം വർണ്ണവിന്യാസവും നിറഞ്ഞവ. ചെറുതും വലുതും ഇടത്തരക്കാരും. എല്ലാവരും ചിത്രങ്ങളെടുത്തു തുടങ്ങി, ബാറ്ററികൾ മാറ്റിമാറ്റി ഉപയോഗിക്കേണ്ടി വന്നു. രാത്രി ഭക്ഷണത്തിനുശേഷം വീണ്ടും സ്ക്രീനിനു മുന്നിലേക്ക് നീങ്ങി. ഉറക്കം കൊണ്ട് കണ്ണുകൾ അടയാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ ആരോടും പറയാതെ അകത്തുപോയി പുതപ്പിനുള്ളിലമർന്നു. എപ്പഴോ വന്നു കിടന്ന വളപ്പിൽ സർ ഓരോ മണിക്കൂർ ഇടവിട്ട് വീണ്ടും പുതിയ ബാറ്ററികളുമെടുത്ത് പുറത്തിറങ്ങുന്നതും വരുന്നതും ഉറക്കത്തിനിടയിലും മനസ്സിലാക്കി. തുടർന്നുള്ള രണ്ടു ദിവസങ്ങളിലും രാത്രിയുടെ അവസാന യാമങ്ങളിൽ വരെ ഇതു തന്നെയായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനം. മടക്കയാത്രയ്ക്ക് തൊട്ട് മുന്നിലുള്ള ദിവസം രാത്രിയിലെ സിറോയിലെ താമസത്തിനിടയിലും തന്റെ വല വിരിച്ച് നിശാശലഭങ്ങളെ സ്വാഗതം ചെയ്യാൻ അദ്ദേഹം സമയം കണ്ടെത്തി. അഞ്ചുദിവസത്തെ അരുണാചൽ സന്ദർശത്തിനിടയിൽ ആയിരത്തിൽപ്പരം ഇനം നിശാശലഭങ്ങളെ കാണാനും ചിത്രമെടുക്കാനും കഴിഞ്ഞുവെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞപ്പോൾ ആ മുഖത്ത് സംതൃപ്തി.

Athyma asura Athyma orientalis
Studded Sergeant
Athyma asura

Elongated Sergeant
Athyma orientalis

Abrota ganga Neptis cartica
Sergeant-Major
Abrota ganga

Plain sailor
Neptis cartica

Neptis ananta Neptis clinia
Yellow Sailer
Neptis ananta

Himalayan Sullied Sailor
Neptis clinia

    പങ്കേയിലെ ആദ്യ പകൽ അരുവിയുടെ ഇരുകരകളിലൂടെയും ഉള്ള യാത്രയിൽ ഒട്ടനവധി ശലഭങ്ങളെ നിരീക്ഷിക്കാനായി. മണൽപ്പരപ്പിലൂടെയുള്ള വഴിക്ക് ഇരുവശത്തുമായി Pale Hedge Blue കൂട്ടങ്ങൾ മണ്ണിൽ എല്ലായിടത്തും നിറയെ. മഞ്ഞപ്പാപ്പാത്തികളും തെളിനീലക്കടുവകളും നീലക്കുടുക്കകളും അവിടെയും പറന്നു നടക്കുന്നു. സുപരിചിതരായ വയൽക്കോതയും പുള്ളിക്കുറമ്പനും ബ്ളുപാൻസിയും എവിടെനിന്നോ പറന്നെത്തി ക്ഷേമാന്വേഷണങ്ങൾ ആരാഞ്ഞു. ദൂരെയായി പറന്ന കോമൺ പീകോക്കും (Common Peacock - Papilio bianor ) റെഡ്ബ്രെസ്റ്റും ഒപ്പം ലാർജ് സിൽവർ സ്ട്രൈപ്പും ഇന്ത്യൻ ഫ്രിട്ടില്ലറി മിഥുനങ്ങളും വലിയ പൂക്കളുടെ ചുറ്റും വട്ടമിട്ട് തെന്നിമാറി. ചെക്പോസ്റ്റിനു സമീപം ഗ്രീൻ കൊമോഡറും ബൈകളർ കൊമഡോറും ചിറകുതുറന്ന് തണുപ്പകറ്റുന്നു. വലിയ മിഥുൻ കൂട്ടങ്ങൾ വിശ്രമിക്കുന്ന പഴകിയ (മുള)കെട്ടിടങ്ങൾക്കു സമീപം ചാണകവും ചളിയും നിറഞ്ഞിടത്ത് അപൂ‍ർവ്വ ശലഭങ്ങളുടെ പ്രത്യേക സംഗമം. ഈസ്റ്റേൺ കോർട്ടിയറും (Eastern Courtier - Sephisa chandra) കോമൺ ജസ്റ്ററും (Northern Common Jester - Symbrenthia lilaea ), പ്ളെയിൻ പഫിനും (Plain Puffin - Appias indra ) സ്പോട്ട് പഫിനും (Spot Puffin - Appias lalage ) യല്ലോ സെയിലറും (Neptis ananta - Yellow Sailer)അവിടെ ചേ‍ർന്നിരിക്കുന്നു. സെയിലറുകളും (പൊന്തചുറ്റൻമാർ) സർജന്റുമാരും സാധാരണക്കാരും ചില്ലറക്കാരും അല്ലെന്ന സെയിലർ വിദഗ്ദ്ധനായ ചന്ദ്രേട്ടന്റെ ആദ്യമേയുള്ള നി‍ർദ്ദേശം പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നതിനാൽ, ചിലപ്പോഴൊക്കെ അവഗണിക്കാറുള്ള അത്തരക്കാരെ ക്യാമറയ്ക്കുള്ളിലാക്കാൻ പരമാവധി ശ്രമിച്ചു. അഞ്ചിൽ കൂടുതൽ ഇനം പൊന്തചുറ്റൻമാരെയും (Neptis cartica, N.sappho, N.ananta, N.clinia) മൂന്നു നാലിനം സർജന്റുമാരെയും (Athyma orientalis, A.asura, Abrota ganga) അവിടെ കാണാൻ സാധിച്ചു. അപൂർവ്വവും ആകർഷകവും ആയ സ്റ്റ‍‍ഡഡ് സർജന്റ് (A.asura) ചിരകാലപരിചയക്കാരനെപ്പോലെ മുന്നിൽ വന്നിരുന്നപ്പോൾ ആഗ്രഹിച്ചൊരു സ്വപ്നം സഫലമായ തോന്നൽ. നേരത്തെ സ്ഥലം പരിചയമുള്ള ചന്ദ്രേട്ടൻ പുതിയൊരു പൂമ്പാറ്റയെ കാണിച്ചു തരാമെന്നു ഉറപ്പ് നൽകി, കഴിഞ്ഞ ദിവസം ഇങ്ങോട്ട് വന്ന വഴിയിലൂടെ കൊണ്ടു പോയി. വഴിക്ക് കുറുകേ ജലമൊഴുകുന്ന ഒരു ചാലിന്റെ മുകൾ വശത്ത് ശ്രദ്ധിച്ചു നോക്കിയപ്പോൾ വെള്ളത്തുള്ളികൾ ഇറ്റിറ്റു വീഴുന്നതിനൊപ്പം ഒരു ചെറു ചിറകളിക്കം. മുൻകൂട്ടി നിശ്ചയിച്ചതുപോലെ, അവിടെ നിന്നും ബ്രൗൺ ഗോർഗോൺ (Meandrusa lachinus) ശലഭം പറന്നുയർന്നു. വടക്ക് കിഴക്കൻ മേഖലകളിൽ മാത്രം കാണുന്ന, കിളിവാലൻ കുടുംബത്തിലെ ഈ വലിയശലഭത്തിന് ചുറ്റുപാടുകളോട് ചേർന്ന നിറമായതിനാൽ ഒരിടത്തിരിക്കുന്നത് തിരിച്ചറിയാനും ക്യാമറയ്ക്കുള്ളിലാക്കാനും ഏറെ വിഷമം. തിരിച്ചുള്ള നടത്തത്തിനിടയിൽ അകലെ മരങ്ങളുടെ ചോലച്ചാർത്തിൽ ഒരു പോപിൻജയ് ( Popinjay - Stibochiona nicea ) ശലഭത്തിന്റെ മിന്നലാട്ടം. ഒരു വിദൂരദൃശ്യം മാത്രം കൊണ്ട് തൃപ്തിപ്പെട്ടു. ഇരുവശവുമുള്ള കുറ്റിക്കാടുകൾക്കിടയിൽ നേവാർ മുക്കണ്ണിയും ഹിമാലയൻ പഞ്ചനേത്രിയും ഒളിച്ചുകളി നടത്തുന്നുണ്ടായിരുന്നു. വഴിയരികിലുള്ള മൈൽക്കുറ്റിക്കുമേൽ അറിയാത്ത ഏതോ മൃഗത്തിന്റെ നനഞ്ഞകാഷ്ഠവും ശേഖരിച്ച്, മണംപിടിച്ച് കാഷ്ഠമുണ്ണാനാരെങ്കിലുമെത്തുമെന്ന പ്രതീക്ഷയിൽ ഏറെസമയം നിന്നെങ്കിലും നിരാശയായിരുന്നു ഫലം. അൽപം ദൂരെ, പുഴ കടന്ന് മുളങ്കാടിന്നിടയിലേക്ക് അപ്രത്യക്ഷനായ ചന്ദ്രേട്ടൻ കാമദേവസമാനമായ മാസ്മരികഭംഗിയുള്ള വനരാജ്ഞി (Northern Junglequeen - Stichophthalma camadeva ) ശലഭത്തെ കണ്ടതിന്റെ ആഹ്ളാദാത്തിമിർപ്പിലായിരുന്നു തിരിച്ചു വന്നത്. കണ്ടതിനെയൊക്കെ ക്യാമറയ്ക്കുള്ളിലാക്കുമ്പോഴും എല്ലാവർക്കും കാണേണ്ടിയിരുന്നവരേ ആ വഴിക്കൊന്നും കണ്ടതേയില്ല. ഭൂട്ടാൻ ഗ്ളോറിയും കൈസർ- ഇ-ഹിന്ദ് ശലഭവും പ്രതീക്ഷകളായി തന്നെ തുടർന്നു. ഭൂട്ടാൻ ഗ്ളോറി തേനുണ്ണാനെത്തുന്ന വലിയ പൂക്കളിലായിരുന്നു മിക്കസമയത്തും കണ്ണുകൾ. അതോടൊപ്പം കൈസർ-ഇ-ഹിന്ദ് ചളി നുകരുന്ന അരുവിയോരങ്ങളിലും കണ്ണുകളെട്ടും അരിച്ചുപെറുക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. കഴിഞ്ഞ സീസണിൽ അവരിരുന്ന കല്ലുകളും പാറകളും, ഞങ്ങളുടെ ഒപ്പമുണ്ടായിരുന്ന പ്രകൃതി നിരീക്ഷകനായ കോജമ്മ തമൻ കാണിച്ചുതന്നപ്പോൾ അവിടം കണ്ട് തൃപ്തിയടയാനായിരുന്നു തൽക്കാലം യോഗം.

    ഉച്ചഭക്ഷണത്തിനു ശേഷം ഭക്ഷണശാലയ്ക്കു സമീപമുള്ള മുളകൊണ്ടുള്ള ഇരിപ്പിടത്തിലിരുന്ന് അന്നത്തെ വിവരങ്ങൾ ചർച്ച ചെയ്യുന്നതിനിടയിൽ ഒന്നു രണ്ടു ശലഭങ്ങൾ അവിടെയെത്തി. മനോഹരമായ നീലയും ചോക്കലേറ്റും നിറമുള്ള വരകളോടു കൂടിയ സിർസ് ശലഭവും (Hestinalis nama) ഒരു സ‍ർജന്റുമായിരുന്നു(Elongated Sergeant- Athyma orientalis) അവ. ഹെയറി ആംഗിൾ (Hairy Angle -Darpa hanria) എന്ന അതിസുന്ദരവും അത്യപൂർവ്വവുമായ ശലഭത്തെ കണ്ടതും അതേ ബിന്ദുവിലാണെന്നു പറഞ്ഞ് ആതിഥേയനായ പുണ്യോ ഞങ്ങളെ വീണ്ടും പ്രകോപിപ്പിച്ചു. അൽപസമയത്തെ വിശ്രമത്തിനു ശേഷം വീണ്ടും പുഴയുടെ തീരത്തേക്കു നീങ്ങിയപ്പോൾ അവിടെ പുതുതായി ബൈസ്പോട്ട് റോയലും (Bi-spot Royal -Ancema ctesia) ബ്ളുസ്പോട്ടഡ് ക്രോയും (Blue-spotted Crow - Euploea midamus )ഒപ്പം ബ്ളൂപീകോക്കും കൊമോഡോറുകളും.

Sumalia daraxa 1 Parasarpa dudu Parasarpa zayla1
Green Commodore
White Commodore
Bicolor Commodore
Enispe cycnus Neorina hilda Lilacfork1
Blue Caliph
Yellow Owl
LIlac Fork
Lethe bhairava Lethe margaritae Lethe sinorix
Rusty Forester
Bhutan Treebrown
Tailed Red Forester
Meandrusa lachinus Kallima inachus3 Stibochiona nicea
Brown Gorgon
Orange Oakleaf
Popinjay

    മൂന്നാമത്തെ ദിവസം പ്രഭാതഭക്ഷണത്തിനു ശേഷം താലെ വാലി സാങ്ച്വറിയുടെ ഉള്ളിലേക്കുള്ള പാതയിലൂടെയായിരുന്നു യാത്ര. നിറയെ ഇടതൂർന്ന കുറ്റിച്ചെടികൾ നിറഞ്ഞ വഴി. ചുറ്റും മുളങ്കൂട്ടങ്ങളും മരക്കൂട്ടങ്ങളും; മോസും ലൈക്കനുകളും ഈർപ്പവും. ഒപ്പം ഭീമാകാരൻമാരായ പന്നൽച്ചെടികളുടെ കൂട്ടങ്ങളും. വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞ വഴിക്ക് കുറുകെ ധാരാളം നീർച്ചാലുകൾ. പ്രാക്തനമായ ജൈവവൈവിധ്യം പ്രത്യക്ഷാനുഭൂതി പകരുന്ന അന്തരീക്ഷം. ഹിമാലയപ്രാന്തങ്ങളിലെങ്ങോ ഉള്ള ആ പ്രദേശത്തിന്റെ വി‍ജനതയും വന്യതയും മനസ്സിൽ അൽപം പേടി നിറയ്ക്കാതിരുന്നില്ല. എങ്കിലും ശലഭവിദഗ്ദ്ധരോടൊത്തുള്ള ആ യാത്ര തികച്ചും മനസ്സു നിറയ്ക്കുന്നതായി. അത്യപൂർവ്വങ്ങളായ നിരവധി ചിത്രശലഭങ്ങളെ കണ്ടു നി‍ർവൃതിപൂകാൻ സാധിച്ച വിസ്മരിക്കാനാവാത്ത അവസരമായിത്തീ‍ർന്നു അന്നത്തെ യാത്ര. തണുപ്പ് മാറാത്ത ആ സുപ്രഭാതത്തിൽ, വിരിഞ്ഞിറങ്ങിയ ഉടൻ മുളങ്കമ്പുകൾക്കിടയിൽ പ്രഭാത സൂര്യന്റെ സുഖദായകമായ ഇളംരശ്മികളാൽ ചിറകുകളിൽ ചൂടു പകർന്ന് മനോഹര വനാന്തരത്തിൽ പറന്നുയരാൻ തയ്യാറാകുന്ന ബ്ളുകാലിഫ് ( Blue Caliph - Enispe cycnus ) ശലഭമായിരുന്നു അതിലാദ്യം. ഇളങ്കമ്പിൽ ചിറകുപൂട്ടി അൽപം താഴേക്ക് തൂങ്ങിയുള്ള അതിന്റെ നിൽപ്പ് എല്ലാവരെയും ആവേശത്തിന്റെ ഹിമാലയം കയറ്റാൻ പര്യാപ്തമായിരുന്നു. ക്യാമറകൾ മിഴിചിമ്മി തുറന്നത് ഒരുനൂറു തവണ. അരമണിക്കൂറോളം അവിടെ ചെലവഴിച്ച് മുന്നോട്ട് നീങ്ങിയതേ ഉള്ളൂ, താഴെ മറ്റൊരു മുളങ്കൂട്ടത്തിൽ അൽപം ഉയരത്തിലായി യലോ ഔൾ (Yellow Owl - Neorina hilda )എന്ന മറ്റൊരു അപൂർവ്വ ശലഭം. വ്യക്തമായും കാഴ്ച ലഭ്യമാവുന്നിടത്തല്ലായിരുന്നിട്ടും എല്ലാവരും അതിന്റെ ഫോട്ടോയ്ക്കായി ശ്രമിച്ചു. ഈ രണ്ടു വി.ഐ.പികളും വന്യജീവിസംരക്ഷണ നിയമത്തിന്റെ രണ്ടാം പട്ടികയിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ശലഭങ്ങളാണ്. മാത്രമല്ല അവയെ സ്വന്തം കൺകളാൽ കണ്ടവർ കുറവും ലഭ്യമായ ഫോട്ടോകൾ വിരളവും. ടെയിൽഡ് പഞ്ചുകളും (Tailed Punch - Dodona eugenes )വ്യത്യസ്തതരം കൊമഡോറുകളും ചില സ്വിഫ്റ്റുകളും വഴിയിലുടനീളം, തെക്കെയറ്റത്തെ കേരളത്തിൽ നിന്നും വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് അതിർത്തിയിലുള്ള സൂര്യനുദിക്കുന്ന ദേശത്തെത്തിയ ഞങ്ങൾക്ക് ആരതിയുഴിഞ്ഞുകൊണ്ട് പാറിനടക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. തുറന്ന കണ്ണൂകളുമായി മുന്നോട്ട് നീങ്ങിയ ഞങ്ങളുടെ മുന്നിലെത്തിയ വിശിഷ്ട വ്യക്തി ഒരു ഫോറസ്റ്ററായിരുന്നു. വന്യജീവി സങ്കേതത്തിന്റെ ചുമതലയുള്ള ഉദ്യോഗസ്ഥ മേധാവിയല്ല; അതിന്റെ അവകാശിയായ ഭംഗിയുള്ള മറ്റൊരു പൂമ്പാറ്റ, റസ്റ്റി ഫോറസ്റ്റർ (Rusty Forester - Lethe bhairava). മഴപെയ്ത് ചളിക്കുളമായ വഴിയുടെ ഒരുവശത്ത് ഒരു ഇരുണ്ട ശലഭം മണ്ണോട് ചേർന്ന് തത്തിക്കളിക്കുന്നു. മങ്ങിയവെളിച്ചത്തിൽ ചില വിദൂരചിത്രങ്ങൾ ഒപ്പിച്ചു. ചന്ദ്രേട്ടൻ അത് ലൈലാക് ഫോർക്( Lilacfork - Lethe sura ) എന്നു ക്ഷണമാത്രയിൽ ഉറപ്പിച്ചു. തിരിച്ചറിയാനാകാത്ത ഉയരങ്ങളിലും അകലങ്ങളിലും വേഗങ്ങളിലും പലരും പറയ്ക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു; ഒളിച്ചുകളിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. മുകളിലെ ഒരു വള്ളിച്ചെടിയിൽ പൊങ്ങിയും താണും ഉരസി നടക്കുന്ന നിറം മങ്ങി അംഗവിഹീനനായ ഒരു കുഞ്ഞൻ പൂമ്പാറ്റയുടെ പിന്നാലെയായി പപ്പൻ മാഷ്. അൽപസമയത്തിനു ശേഷം അതു പറന്നുയർന്നു. സൂക്ഷ്മനിരീക്ഷണത്തിൽ ഒരു നീലിശലഭത്തിന്റെ മുട്ടകളാണ് വള്ളിച്ചെടിയുടെ ഇളം തളിർ നാമ്പുകളിലുണ്ടായിരുന്നത് എന്ന് കണ്ടെത്താനായി. ഒരു അപൂർവ്വശലഭമായ ട്രങ്കേറ്റ് ഇമ്പീരിയലായിരുന്നു (Truncate Imperial - Cheritrella truncipennis) തന്റെ മാതൃധർമ്മം നിർവ്വഹിച്ചു പറന്നു മറഞ്ഞത്. അത് മറ്റൊരു അവിസ്മരണീയ അനുഭവമായി. വീണ്ടും പലരും മുന്നിലെത്തി, നേരത്തെ കണ്ടതും ക്ഷണികദർശനം മാത്രമേകി തിരിച്ചറിയാൻ പോലും അവസരം തരാതെ പറന്നകന്നവരും മറഞ്ഞിരുന്നവരും. മണിക്കൂറുകൾ കടന്നുപോയതറിഞ്ഞില്ല, വിശപ്പിന്റെ വിളി തീവ്രമാകുന്നതുവരെ.

    തിരിച്ചെത്തി വിശ്രമശേഷം വീണ്ടും അരുവിയോരത്തുള്ള കുറ്റിക്കാടുകളിലൂടെയും പുൽമേടുകൾക്കിടയിലൂടെയും ചുറ്റിത്തിരിയാനിറങ്ങി. കാണേണ്ടവരെ കാണാൻ സാധിക്കാതെ രാവിലെ മടങ്ങേണ്ടതിന്റെ വിഷമത്തിൽ എല്ലാ പൂക്കളിലും നീർച്ചാലുകളിലും കണ്ണുകൾ അലഞ്ഞു കൊണ്ടേ ഇരുന്നു, ചില ഇലയനക്കങ്ങളിൽ അവ ഉടക്കി നിന്നു. പക്ഷെ നിഷ്ഫലം. ഏറ്റവും ആഗ്രഹിച്ചത് എളുപ്പം കരഗതമായാൽ പിന്നീടുള്ള പ്രയാണങ്ങൾ നിരർത്ഥകമാവുമെന്നത് ജീവിതതത്ത്വം. സ്വപ്നങ്ങൾ സഫലമായാൽ പിന്നെ അവയ്ക്കെന്തർത്ഥം?പുതുമകൾ തേടാനില്ലാത്ത എല്ലാ യാത്രകളും വിരസമാവും; ശലഭയാത്രകളും. അലയാനും തേടാനും ചിലതെങ്കിലും ബാക്കിയാവണം, ‘തീരാത്ത തേടലാവുന്നു ജൻമം' എന്നാണല്ലോ കവിവാക്യം.